مقاله واشنگتن پست درباره دشواری گفتگو با ايران مذاکرات پنج به اضافه یک؛ سخت و بی آینده

تحليلگران و ديپلمات ها می گويند روند دشوار آغاز مجدد گفتگوهايی که به مدت چند ماه معلق مانده بود، دورنمای خوبی ندارد.

کاترين آشتون رئيس سياست خارجه اتحاديه اروپا و سعيد جليلی مذاکره کننده هسته ای ايران، برای تعيين مکان و زمان ملاقات ايران با گروهی از کشورهای قدرتمند دنيا و گفتگو بر سر برنامه هسته ای تهران از چهار ماه پيش تا کنون به نامه نگاری مشغول بوده اند. به نظر می رسد دو طرف سرانجام در هفته گذشته بر روی انتخاب تاريخ 5 دسامبر جهت آغاز اين گفتگوها توافق کرده اند.

آنها در عين حال بايد بر سر محل ملاقات، مدت زمان مذاکرات و حتی دستور کار اين گفتگوها نيز به توافق برسند. ايران می گويد آماده گفتگو بر سر تمامی مسائل، به جزء برنامه غنی سازی است و ساير کشورها شامل آمريکا، انگلستان، فرانسه، روسيه، چين و آلمان خواهان گفتگو بر سر کل برنامه هسته 1ای تهران هستند.

تحليلگران و ديپلمات ها می گويند روند دشوار آغاز مجدد گفتگوهايی که به مدت چند ماه معلق مانده بود، دورنمای خوبی ندارد.

آخرين دور تحريم های شورای امنيت سازمان ملل که تأثير به مراتب شديدتر از حد تصور در تمامی جوانب داشته است، برای مجبور کردن تهران به گفتگوی جدی بر سر برنامه هسته ای آن کشور تنظيم شده اند. اما مسؤولان ايران در حالی که اصرار دارند اين برنامه در خدمت توليد انرژی صلح آميز هسته ای است، نشانه ای از تمايل به پيگيری مذاکراتی از اين دست نشان نمی دهند.

مقامات آمريکا می گويند مشکلات مسلم ايران در پیشبرد برنامه غنی سازی در سال جاری، از نگرانی در باره عبور ايران از حد آستانه توليد تسليحات هسته ای کاسته است و فرصت تازه ای برای دستيابی به يک توافق در اختيار قرار داده است.

يک مقام ارشد که به دليل حساسيت موضوع نخواست نامش فاش شود گفت ايران در حال ادامه غنی سازی اورانيوم به کمک نسخه های پاکستانی از دستگاه های ساخت آلمان است و «مقامات اين کشور اکنون متوجه شده اند که اين دستگاه ها بسيار نامناسب هستند. اين دستگاه ها به سادگی معيوب می شوند. آنها با صد مورد از خرابی اين دستگاه ها روبرو شده اند.»

وی افزود به نظر می رسد غنی سازی برپايه استفاده از کمتر از 400 دستگاه فعال ادامه داشته باشد. وی با بيان اينکه ظاهراً ايرانی ها در آزمايش نمونه های پيشرفته تر موفق نبوده اند، گفت: "آنها می توانستند دستگاه های بيشتری مستقر کنند اما متوجه شده اند که اين دستگاه های قديمی مناسب نيستند و به همين دليل اين کار را نکرده اند."

درهمين حال، کسب اکثريت مجلس نمايندگان توسط جمهوری خواهان آمريکا می تواند با اعمال فشار بيشتر به دولت برای سخت تر کردن موضع واشنگتن در برابر تهران، و در نتيجه دشوارتر شدن دستيابی به توافق با ايران، همراه شود.

چهره های جمهوری خواه آمريکا در طول هفته گذشته، دولت اين کشور را به اتخاذ موضع سخت تر در قبال ايران فرخوانده اند. آيلنا راس لتينن، رئيس آتی کميسيون روابط خارجه مجلس آمريکا، به رويترز گفت "اگر کشوری که در حال مذاکره و مانورهای ديپلماتيک با آن هستيم، احساس کند که می تواند ما را بازی دهد و هيچ کاری هم انجام ندهد، در اينصورت فکر می کنم به آمريکا خسارت وارد خواهد شد." وی نسبت به ارائه "تصويری ضعيف و متزلزل" هشدار داد.

هرچند دولت اوباما تمايل خود برای انجام مذاکرات را به طور علنی ابراز کرده است، اما برخی مقامات و مشاوران دولت در خفا می گويند درصورتيکه به نظر برسد ايران در آستانه دستيابی به توانمندی هسته ای است، رئيس جمهور آمريکا برای متوقف کردن برنامه هسته ای به اقدام نظامی متوسل خواهد شد.

درعين حال، برخی تحليلگران معتقدند گفتگوهای خصومت آميز می تواند شانس موفقيت مذاکرات را کاهش دهد. پال آر پيلر افسر اطلاعات ملی در امور خاور نزديک و آسيای جنوبی که اکنون مشغول تدريس در دانشگاه جورج تاون است، می گويد: «گزينه چماق به قدری مورد تأکيد قرار گرفته که برای ايران شنيدن سخنان مثبت به امری دشوار تبديل شده است.» وی هشدار داد گزينه نظامی "می تواند يک اشتباه بسيار بزرگ با عواقبی چشمگير برای آمریکا باشد."

ضمناً مذاکرات پيش رو نيز به دليل عدم حصول توافق بر سر موضوع نگران کننده رآکتور تحقيقات پزشکی در تهران، با پيچيدگی همراه خواهد بود. اين موضوع در کانون مذاکرات سال 2009 قرار داشت.

در آن زمان به نظر می آمد توافق بدست آمده نشانه ای از يک ديپلماسی فعال باشد. مذاکره کنندگان ايرانی در اصول برای انتقال بيش از 2600 پوند اورانيوم خلوص پائين به روسيه و فرانسه برای تبديل شدن به سلول های سوختی قابل استفاده توسط رآکتور تحقيقاتی موافقت کرده بودند. آمريکا نيز می توانست به بهبود وضعيت امنيتی رآکتور برای توليد ايزوتوپ های مورد استفاده در درمان بيماران سرطانی کمک کند.

اما با عقب نشينی ايرانی ها، اين توافق بلافاصله از هم پاشيد و این ظاهر نشان می داد سرمستی آمريکا از اين دستاورد، با شکسته شدن غرور ايرانی ها همراه شده است. ايران بعدها دوباره به پای ميز مذاکره بازگشت و اين بار توافق مشابهی را با ترکيه و برزيل به امضا رساند. توافق ياد شده با مخالفت قدرت های بزرگ روبرو شد.

از آنجا که ايران از پائيز گذشته تا کنون همچنان به افزايش ذخيره اورانيوم غنی سازی شده خود ادامه داده است، ايالات متحده و ساير کشورها اين بار خواستار خروج مقدار بيشتری از اورانيوم از اينکشور هستند. تحليلگران معتقدند 2600 پوند اورانیوم می تواند نيازهای ايران برای رآکتور تحقيقاتی را در 20 سال آينده پاسخ دهد و معلوم نيست ايران با چه انگيزه ای بايد بيش از اين امتياز بدهد.

ايوانکا بارزاشکا مقام تحقيقاتی انجمن دانشمندان آمريکا گفت ايران احساس خواهد کرد که غرب مجدداً خط پايان را جابجا کرده است. وی بر اهميت حصول توافق سريع با ايران برای خروج 66 پوند اورانيوم 19.75 درصد توليد شده بعلاوه مقادير کافی از اورانيوم خلوص پائين معادل با 2,200 پوند اورانيوم، برای توليد مابقی سوخت مورد نياز رآکتور تحقيقاتی ايران، پافشاری کرد.

وی گفت اين "نقطه نظر سياسی" که بايد اورانيوم کافی از ايران خارح بشود تا امکان ساخت بمب با باقيمانده اورانيوم در اين کشور وجود نداشته باشد، معنای خود را از دست داده است زيرا اين کشور در طول سال گذشته به غنی سازی ادامه داده است.

ايوان اولريچ ناظر ارشد اين انجمن نيز گفت: "نکته مهم تر دستيابی به اين توافق است. ما بايد فقط تمهيدات لازم برای انجام گفتگوها را فراهم کنيم."

منبع: واشنگتن پست- 13 نوامبر

http://www.roozonline.com/persian/news/newsitem/archive/2010/november/14/article/-82032d92ed.html
..