معرفی مهرگر محوطه باستانی 10000 ساله بلوچستان مترجم یوسف محتشمی

در هزاره چهارم قبل از میلاد و در نیمه اول هزاره سوم قبل از میلاد سفالگران مهر گر و سایر نقاط بلوچستان از نظرکیفیت بالای محصولات و فنون سفالگری تا انجایی پیشرفت کردند که تولیدات انها به هر کجااز قبیل شرق ایران جنوب افغانستان وت دوردسته تا تاجیکستان امروزی و بطور برجسته ای در محوطه باستانی سازان صادر میشد ویا از نمونه های ساخته شده انها کپی برداری میکرد.این دوران بشکل متمایزی با ساخت پیکره های انسان که با کیفیت عالی و زیبایی ساخته میشدند

معرفی مهرگر محوطه باستانی 10000 ساله بلوچستان

هیت باستانشناسی فرانسوی گومت برای تحقیقات در دره ایندوس که پس از کشفیات تاریخی دره سند توجه باستانشناسان را به خود مشغول کرده بود بتوسط جان ماری کاسل کتابدار موزه گومیت تاسیس شد ..این میسیون در اصل شاخه ای از نمایندگی هیات باستانشناسی فرانسوی در افغانستان بود که کاسل در بین سالهای 1951تا1975 عضو این هیت بود این میسیون بتوسط ژان فرانسیس ژاریش مدیر موزه گومت و دستیار مدیرموزه خانم کاترین ژاریش رهبری میشد . عملیات صحرایی این پروژه بتوسط وزارت امور خارجه فرانسه حمایت مالی میشد
پس ازسال 1962این گروه فعالیتهایش را در استان بلوچستان دنبال نمود.و در حفاریهای نینداواری در1962-1965در یک دره کوهستانی در جنوب بلوچستان اثار سطحی از یک سکونتکاه که بیشتر از 25 هکتار وسعت داشت و متعلق به فرهنگ دوره کولی بود و قدمت ان به هزاره سوم قبل از میلاد می رسید برخوردند.
در سال 1968 گروه باستانشناسی فعالیتهایش را در شمال بلوچستان درمحوطه کچی و دره ابریز بولان متمرکز نمود . قلل کوههای بولان در منطقه ای واقع شده اند که محل تلاقی جنوب افغانستان شرق ایران وتپه های بلوچستان ودره رود سند است.
این منطقه کوهستانی بسا ن محلی بود در کرانه غربی دره رود سند . جاییکه در 2500قبل از میلاد شاهد رشد یک تمدن شهرنشینی بزرگ بود بطوریکه در بعضی از اشکال ان از هر دو تمدن بین النهرین و امپراتوری مصر باستان عظیم تر بود.برای اولین زمان در شبه قاره توالی استقرار برای 7000تا 500 قبل از میلاد در پی کاوشهای پیراک در1968 تا1974 مهرگر 1975تا1985و نوشارو1985تا1996 اثبات شدند

مهرگر
بایستی بیاد اورد که قبل از این بررسی قدمت اولین دهکده کشاورزی در این منطقه به بیش از 4000سال قبل از نیلاد نمیرسید.
این کشف فوق العاده اعتبار فرضیه ای را که معتقد بود تمدن دره سند حاصل مهاجرت کلونیهای ساکن فلات ایران و اسیای میانه بود را باطل کرد . امروزه کاوشهای مهرگر بطور کامل انقلابی را در عرصه باستانشناسی منطقه بلوچستان و مخصوصاً فرضیات کذشته سکونتگاههای شهری عظیم دره سند بوجود اورده است.
منطقه باستانی مهرگر چیزی در حدود 300هکتار را در بر میگیرد شامل اثار متوالی از دوره سنگ و سفال (پایان هزاره هشتم قبل از میلاد و ابتدای هزاره هفتم قبل از میلاد) تا حدود 2600 قبل از میلاد . قبل از ابتدای تمدن دره سند. مدارک از وجود 9نه طبقه باستانشناسی و 9 شیوه خاکسپاری و نمونه گور مکشوف است که از دوره سنگ و سفال (دوره اول) حکایت دارد.. خانه ها از خشت خام ساخته میشدند و در بعضی از انها در قسمت خارجی با نقاشی همراه بود. که با طراحی های مشابه هم ساخته میشدند

اقتصاد کشاورزی به زراعت جو متکی بود اما بیشتر رژیم غذایی مردم به شکار وابسته بود. اما بهر حال اولین نشانه ها از اهلی کردن بز در همین دوره ثبت شده است. در این دورانها حیوانات اهلی نگهداری شده بوسیله شکار تامین میشدند. این حیوانات فقط شامل گاو کوهاندار اهلی نمیشدند. و بیشتر انها از طبیعت بدست می امدند.محقیقین پالی نولوژی در تحقیقات خود ابراز داشته اند که گیاهان اندوره به مانند گیاهان و نباتات امروزی پرثمر نبوده اند. حفاری نزدیک به 360 گور توانایی مطالعه جزییات مراسم تدفین را به ما میدهد.که مطالعه سلامت انسان و شاخص های اجتماعی را به ما میدهد.

ایینهای تدفین موضوعات جالبی را در بر میگیرد اما مخصوصاًهمچنین وفور زینت الات با کیفیتی که نشاندهنده هنر مندان چیره دستی وقدرت مردانی که توانایی بکار بردن موادی که از نقاط دور دست حاصل میشدو.بطور قابل ملاحظه ای صدفهای دریایی و سنگ لاجورد فیروزه و سنگهای اهکی که از درون گورها یافت شده است

اثار دوره نوسنگی از مهر گر هزاره هفتم قبل از میلاد

Neolithic from Mehrgarh (7th mill. BC) © C. Jarrige

بعضاً در زیر پای مرده سبدی را قرار میدادند.

در لایه های پایانی دوره اول مهرگر تکه مسی که کاربرد تزیینی داشته است یافت شده که یکی از انها همراه با اثاری از ریسمان کتانی است این ریسمان کتانی قدیمی ترین نمونه از کاربرد رشته های نخی کتانی در سراسر عالم است که بدست امده است.
در اخر دوره IIAدر حدود 6000قبل از میلاد اولین نمونه سفالگری که از خاک رس نپخته درست شده است ظاهر میشود.پیشرفت در فعالیتهای کشاورزی بطور واضحی با مجموعه از ساختانها که دارای انبار و قسمتهای جدا شدهای که در بیشتر انها بعنوان انبار غلات و محصولات کشاورز ی استفاده میشدند میتوان پی برد.
در لایهIIBکیفیت سفالهای ساخته شده بسیار بهتر شده بود .ولی کمی بعد از 5000قبل از میلاد نقوش هندسی که بر روی سفالها نقش میشد بشک فزایندهای رو به افزایش نهاده بود.
دوره مفرغ کهن ((PeriodIII بین 5000سال قبل از میلاد و نیمه اول هزاره چهارم قبل از میلاد بطور منحصر بفرد و برجسته ای هنرو مخصوصاًسفالکری شاهد پیشرفت بودند.سفالگری ایندوره از خاک با کیفیت عالی که بوسیله چرخ سفالگری ساخته میشد وبشکل افراطی با نقوش پرتدگان و حیوانات وحشی نقاشی تزیین میگردید.
همینطور بشکل قاب ملاحظه ای ساخت و تولید مهره های Steatitپخته شده وسپس بوسیله لعاب اکسید مس سبز copper-oxide لعاب داده میشد .
در مراحل فلزگری اثاری یافت شده که در این مکان سنگ لاجورد و فیروزه را فراوری مینمودند.

در هزاره چهارم قبل از میلاد و در نیمه اول هزاره سوم قبل از میلاد سفالگران مهر گر و سایر نقاط بلوچستان از نظرکیفیت بالای محصولات و فنون سفالگری تا انجایی پیشرفت کردند که تولیدات انها به هر کجااز قبیل شرق ایران جنوب افغانستان وت دوردسته تا تاجیکستان امروزی و بطور برجسته ای در محوطه باستانی سازان صادر میشد ویا از نمونه های ساخته شده انها کپی برداری میکرد.این دوران بشکل متمایزی با ساخت پیکره های انسان که با کیفیت عالی و زیبایی ساخته میشدند

واشاره به منابع اسطوره ای مدفون شدهای دارند که تا کنون بر ما ناشناخته مانده است.


CNRS, C. Jarrige

نوشارو Nausharo

کاوشهای نوشارو در بلوچستان و به فاصله 6کیلو متری مهرگر پیدا شده است این محوطه همزمان با مهر گر ددر 3000و2500 قبل از میلاد واثار دیگر متعلق به مرحله دیگری در2500تا1900 قبل از میلاد را شامل میشود که متعلق به دوره تمدن شهرنشینی دره سند میباشد.که اثار متعلق به تمدن هارپا بر روی ان را پوشانده است . دوره تمدنی که از سایت باستانی هاراپا گرفته شده است. این کاوشها در نوشارو نشانداد که تمدن دره سند با فرهنگهای نو سنگی و دوران مفرغ بلوچستان در ارتباط و به نوعی ادامه فرهنگ بلوچستان بوده است. کاوشهای لایه هارپان نمایانی از سکونتگاهی که محل تلاقی معیارها و مقیاسهای تمدن شهری دره سند وناحیه مستطیل شکل و ماهیت واقعی استخ بزرگ هارپا و ماهیت اب شناسی فرهنگ هارپا را بر روی ما گشود مطالعات سفال دوره هارپا در نوشارو نشاندهنده سیر تکامل روشن و نمایانی در دورانهای متمادی بود بدینسان این کشفیات ناقض فرضیه ای بود که سفالگری هارپا برای سده های متمادی دستخوش سکون و ایستای بود.
در اغاز دوره حدود2100 قبل از میلاد که همزمان است با دورهIV نوشارو سفالسازی و سایر اشیاء اغاز به ظاهر شدن کردند در محدوده ابگیر کوهستان بولان که با اشیاء بدست امده از افغانستان و ترکمنستان و اوزبکستان و شرق ایران قابل مقایسه هستند . بعضی از این اشیاء بشکل قابل ملاحظه ای در محوطه های باستانی دره سند در موهنجودارو وچانو دارو یافت شده اند.این گمان به زهن می رسد که این اثارکه به انها اشاره شد بوسیله مهاجمانی از غرب و شمال غرب به انجا راه پیدا کرده اند. در نتیجه حفاریهای نوشارو و کشف گورستان (گورستان دوره VIIIمهرگر)و سایر محوطه های در نزدیکی نوشارو و مهرگر اکنون واضح است که عناصر بیگانه پدید اورندگان هارپا که در این شهرها سکنی گزیده بودند و پدید اورندگان تمدن دره سند ظاهراً با صلح جویی و از مهرگر و سایر محوطه های بلوچستان به این اقلیم وارد شده اند. و تمام این اثار نشانگر این مطلب است که فعالیت بزرگ تجاری در این منطقه در حال رشد بوده است . که متصل کنندگان تمدن دره سند و بین النهرین بودهاند انانی که به شاهراهای تجاری سرتاسر جنوب ایران مسلط بودند

نوشته شده بتوسط:
compiled byNaomi .F.Miller., University of Pennsylvania MuseumJanuary, 2006
مترجم یوسف محتشمی


منابع:
Arnanz, Ana1997 The Flora from Velikent, A Preliminary Analysis. [part of longer report, "The 1995 Daghestan-American Velikent Expedition," by M.G. Gadzhiev et al., pp. 181-222.] Eurasia Antiqua 3: 215-218.Daghestan//Velikent//4M//3M
Boardman, Sheila1995 Archaeobotanical Progress Report. [part of longer report, "The International Merv Project, Preliminary Report on the Third Season (1994)," by G. Herrmann, K. Kurbansakhatov et al., pp. 31-60] Iran 33: 50-52.Turkmenistan//Erk Kala//Gyaur Kala//Sasanian//1M AD
Boardman, Sheila1997 Archaeobotanical Remains. [part of longer report, "The International Merv Project, Preliminary Report of the Fifth Season (1996)," by G. Herrmann, K. Kurbansakhatov, St J. Simpson et al., pp. 1-33] Iran 35: 9-10.Turkmenistan//Erk Kala//Sasanian
Boardman, Sheila1999 Archaeobotanical Analyses. [part of longer report, "The International Merv Project, Preliminary Report of the Seventh Season (1996)," by G. Herrmann, K. Kurbansakhatov, St J. Simpson et al., pp. 1-24] Iran 37: 9 and 13.Turkmenistan//Erk Kala//Gyaur Kala//Sasanian//AD
Charles, M. and A. Bogaard2005 Identifying Livestock Diet from Charred Plant Remains: A Neolithic Case Study from Southern Turkmenistan. In Diet and Health in Past Animal Populations, eds. J. Davies, M. Fabis, et al., pp. 93-103. 9th ICAZ Conference, Durham 2002. Oxbow Books, Oxford.Turkmenistan//Jeitun//8M//6M
Charles, M. and G. C. Hillman1992 Crop Husbandry in a Desert Environment: Evidence from the Charred Plant Macro-Remains. (in Russian; ms. in English). In New Research at the Jeitun Settlement (Preliminary Reports of the Soviet-British Expedition), ed. V.M. Masson. Pp. 83-94. Academy of Sciences of Turkmenistan, Ashkabad.Turkmenistan//Jeitun//7M//6M
Costantini, Lorenzo1979a Notes on the Palaeoethnobotany of Protohistorcial Swat. South Asian Archaeology 1977, ed. M. Taddei. Pp. 703-708.Pakistan//Loebanr III//Aligrama//2M
Costantini, Lorenzo1979b Plant Remains at Pirak, Pakistan. In Fouilles de Pirak, vol. I, by Jean-Francois Jarrige and Marielle Santoni. Pp. 326-333. Diffusion de Boccard, Paris.Pakistan//Pirak//6M//5M//4M//3M
Costantini, Lorenzo1981 Palaeothnobotany at Pirak: A Contribution to the 2nd Millennium B.C. Agriculture of the Sibi-Kacchi Plain, Pakistan. In South Asian Archaeology 1979. Pp. 271-277. Dietrich Reimer Verlag, Berlin.Pakistan//Pirak//6M//5M//4M//3M
Costantini, Lorenzo1984 The Beginning of Agriculture in the Kachi Plain: The Evidence of Mehrgarh. In South Asian Archaeology 1981, ed. Bridget Allchin. Pp. 29-33. Cambridge: Cambridge University Press. Pakistan//Mehrgarh//2M
Costantini, Lorenzo1985 Considerazioni su alcuni reperti di palma da dattero e sul centro di origine e l'area di coltivazione della Phoenix dactylifera L. Orientalia Iosephi Tucci Memoriae Dicata 56: 209-217.Pakistan//Iran//UAR//6M//3M//Phoenix
Costantini, Lorenzo1987 Vegetal Remains. In Prehistoric and Protohistoric Swat, Pakistan (c. 3000-1400 B.C.), by G. Stacul. Pp. 155-165. IsMEO, Rome.Pakistan//Ghalegay//Bir-Khot-Ghwandai//Loebanr 3//3M//2M
Costantini, Lorenzo1990 Harappan Agriculture in Pakistan: The Evidence of Nausharo. South Asian Archaeology 1987. Pp. 321-332.Pakistan//Nausharo//3M
Costantini, L. and L. Costantini-Biasini1985 Agriculture in Baluchistan between the 7th and the 3rd Millennium B.C. Newletter of Baluchistan Studies 2: 16-30.Iran//Pakistan
Costantini, Lorenzo and Loredana Costantini-Biasini1985 Laboratory of Bioarchaeology. East and West 35: 331-336.Pakistan//Mehrgarh//Pirak//Swat//7M//6M//5M//4M//3M//2M
Costantini, Lorenzo and Loredana Costantini-Biasini1986 Laboratory of Bioarchaeology. East and West 36: 354-365.Pakistan//Nausharo//3M
Costantini, Lorenzo and Alessandro Lentini1991 Agricoltura e ambiente della piana di Mehrgarh (Pakistan) durante il IV-III millennia a.C. In Paleoecologia e Arqueologia II, eds. F. Queiroga and A.P. Dinis. Pp. 173-186. Vila Nova de Famalicao.Pakistan//Mehrgarh//4M//3M
Costantini, Lorenzo and Alessandro Lentini1993 Palaeoethnobotanical Investigations in the Archaeological Area of Mehrgarh-Nausharo, Baluchistan, Pakistan. Giornale Botanico Italiano 127: 680.Pakistan//Mehrgarh//Nausharo//8M//7M
Harris, David R. and Chris Gosden1996 The Beginnings of Agriculture in Western Central Asia. In The Origins and Spread ofAgriculture and Pastoralism in Eurasia, ed. D. R. Harris. Pp. 370-389. UCL Press, London.Turkmenistan
Harris, D.R., C. Gosden and M.P. Charles1996 Jeitun: Recent Excavations at an Early Neolithic Site in Southern Turkmenistan. Proceedings of the Prehistoric Society 62: 423-442.Turkmenistan//Jeitun//7M//6M
Harris, D.R., V.M. Masson, Y.E. Berezkin, M.P. Charles, C. Gosden, G.C. Hillman, A.K. Kasparov, G.F. Korobkova, K. Kurbansakhatov, A.J. Legge and S. Limbrey1993 Investigating Early Agriculture in Central Asia: New Research at Jeitun, Turkmenistan. Antiquity 67: 324-338.Turkmenistan//Jeitun//7M//6M
Herrmann, G., K. Kurbansakhatov and St J. Simpson 1996 The International Merv Project, Preliminary Report on the Fourth Season (1995). Iran 34: 1-22 (19-20).Turkmenistan//Merv//1M AD
Janushevich, Z.V. 1975 Fossil Remains of Cultivated Plants in the South West Soviet Union. Folia Quaternaria 46: 23-30.USSR//Caucasus
Janushevich, Z.V. 1976 Kulturnije rastenija jugo-spada SSSR po paleobotanicheskim issledovanijam. Kishinev.USSR
Janushevich, Z.V. 1977 O nakhodke yachmenya na poselenii Altyn-depe. Karakumskie Drevnosti 5: 162-169.Turkmenistan//Altyn-depe//4M
Janushevich, Z.V. 1978 Prehistoric Food Plants in the South-West of the Soviet Union. Berichte der Deutschen Botanischen Gesellschaft 91: 59-66.Armenia//Turkmenistan
Janushevich, Z.V. 1984 The Specific Composition of Wheat Finds from Ancient Agricultural Centres in the USSR. In Plants and Ancient Man, eds. W. van Zeist and W.A. Casparie. Pp. 267-276. A.A. Balkema, Rotterdam.USSR//Turkmenistan//Altyn-Depe//4M
Kajale, M.D. 1991 Current Status of Indian Palaeoethnobotany: Introduced and Indigenous Food Plants with a Discussion of the Historical and Evolutionary Development of Indian Agricultural Systems in General. In New Light on Early Farming, ed. J.M. Renfrew. Pp. 155-189. University Press, Edinburgh.India
Lisitsina, Gorislava N.1978 Main Types of Ancient Farming on the Caucasus - on the Basis of Palaeo-Ethnobotanical Research. Berichte der Deutschen Botanischen Gesellschaft 91: 47-57.Caucasus
Lisitsina, Gorislava N.1981 The History of Irrigation Agriculture in Southern Turkmenia. In The Bronze Age Civilization of Central Asia: Recent Soviet Discoveries, ed. P. Kohl, pp. 350-358. M.E. Sharpe, New York.Turkmenistan
Lisitsina, G.N. and K.P. Popov1988 On the Woody Vegetation in the Lowlands of South Turkmenistan during the Neolite, Eneolite, Bronze, and Early Iron Ages. Izv. Akad. Nauk. Turkm. SSR, Ser. Biol. [Proc. Acad. Sci. Turkm. SSR, Ser. Biol.] 1: 68-70 (in Russian).Turkmenistan//5M//4M//3M//2M//1M
Lisitsina, Gorislava N. and Ludmila V Prishchepenko1976 The Significance of Paleoethnobotanical Remains for the Reconstruction of Early Farming in the Arid Regions of the USSR. Folia Quaternaria 47: 83-88.Caucasus//Turkmenistan
Madella, Marco2003 Investigating Agriculture and Environment in South Asia: Present and Future Contributions from Opal Phytoliths. In Indus Ethnobiology, eds. S.A. Weber and W.R. Belcher, pp. 199-249. Lexington Books, Lanham, Maryland.Pakistan//Harappa//4M//3M//2M//phytolith
Meier-Melikyan, N.R.1990 Analysis of Plant Remains from Togolok-21 [in Russian, "Opredelenie Rastitel'nix Ostatkov iz Togolok-21"]. Drevnosti Strani Margush, by V.I. Sarianidi, pp. 203-205 and figs. 55-58. Ilim, Ashkabad.Turkmenistan//Togolok 21
Miller, Naomi F. 1993 Preliminary Archaeobotanical Results from the 1989 Excavation at the Central Asian Site of Gonur Depe, Turkmenistan. Information Bulletin, International Association for the Study of the Cultures of Central Asia 19: 149-163.Turkmenistan//Gonur//2M
Miller, Naomi F. 1999 Agricultural Development in Western Central Asia in the Chalcolithic and Bronze Age. Vegetation History and Archaeobotany 8: 13-19.Turkmenistan//Uzbekistan//Anau//Gonur//Djarkutan//5M//4M//3M//2M
Miller, Naomi F.2003 The Use of Plants at Anau North. In A Central Asian Village at the Dawn of Civilization, Excavations at Anau, Turkmenistan, by F. Hiebert, 127-138, Appendix C (201-215). University of Pennsylvania Museum, Philadelphia.Turkmenistan//Anau//5M//4M
Moore, Katherine M., Naomi F. Miller, Fredrik T. Hiebert, and Richard H. Meadow1994 Agriculture and Herding in the Early Oasis Settlements of the Oxus Civilization. Antiquity 68: 418-427.Turkmenistan//Gonur//2M
Nesbitt, Mark1993 Archaeobotanical Remains [part of a longer report, "The International Merv Project Preliminary Report on the First Season (1992)," by G. Herrmann, K. Kurbansakhatov et al., pp. 39-62]. Iran 31: 56-58.Turkmenistan//Merv//Sasanian//AD
Nesbitt, Mark1994 Archaeobotanical Research in the Merv Oasis. [part of a longer report, "The International Merv Project, Preliminary Report on the Second Season (1993)," by G. Herrmann, K. Kurbansakhatov et al., pp. 53-75]. Iran 32: 71-73.Turkmenistan//Merv//Tahirbaj Tepe//2M//1M//AD
Porteres, R.1961 Sur quelques échantillons végétaux des fouilles de Mundigak. In Fouilles de Mundigak, vol. 1, by J. M. Casal. P. 260. C. Klincksieck, Paris.Pakistan//Mundigak
Reddy, Seetha N.1991 Archaeobotany at Oriyo Timbo 1989-90: A post urban site in Gujarat. Man and Environment 16(1): 73-83.India//Oriyo Timbo//Harappan
Reddy, Seetha N.1991 Complementary Approaches to Late Harappan Subsistence: An Example from Oriyo Timbo. In The Archaeology of 3rd Millennium Urbanism at Harappa (Pakistan), ed. Richard Meadow, pp. 127-135. Prehistory Press, Madison.India//Oriyo Timbo//Harappan
Reddy, Seetha2003 Discerning Palates of the Past, an Ethnoarchaeological Study of Crop Cultivation and Plant Usage in India. International Monographs in Prehistory, Ethnoarchaeological series 5 Ann Arbor, Michigan.India//Oriyo Timbo//Babar Kot//2M
Schultze-Motel, Jurgen1989 Archäologische Kulturpflanzenreste aus der Georgischen SSR (Teil 2). Kulturpflanze 37: 415-426.Georgia
Tengberg, Margareta1999 Crop Husbandry at Miri Qalat, Makran, SW Pakistan (4000-2000 B.C.). Vegetation History and Archaeobotany 8: 1-12.Pakistan//Miri Qalat//4M//3M
Tengberg, Margareta and Stephanie Thiébault2003 Vegetation History and Wood Exploitation in Pakistani Baluchistan from the Neolithic to the Harappan period: The Evidence from Charcoal Analysis. In Indus Ethnobiology, eds. S.A. Weber and W.R. Belcher, pp. 21-63. Lexington Books, Lanham, Maryland.Pakistan/Mehrgarh//Lal Shah//Nausharo//Shahi Tump//Miri Qalat//5M//4M//3M//2M
Thiébault, Stephanie1989 A Note on the Ancient Vegetation of Baluchistan Based on Charcoal Analysis of the Latest Periods from Mehrgarh, Pakistan. In South Asian Archaeology 1985, pp. 186-188. (Scandinavian Institute of Asian Studies Occasional Papers 4). The Riverdale Company, Riverdale, MD.Pakistan//Mehrgarh//4M//3M
Weber, Steven A. 1991 Plants and Harappan Subsistence. Oxford and IBH Publishing Co., New Delhi.India//Rojdi//Harappan//4M//3M//2M
Weber, Steven A.2003 Archaeobotany at Harappa: Indications for Change. In Indus Ethnobiology, eds. S.A. Weber and W.R. Belcher, pp. 175-198. Lexington Books, Lanham, Maryland.Pakistan//Harappa//4M//3M//2M
Weber, Steven A. and William R. Belcher (editors)2003 Indus Ethnobiology, New Perspectives from the Field. Lexington Books, Lanham, Maryland.Pakistan//India//4M//3M//2M
Willcox, G.W.1989 Étude Archéobotanique. In Fouilles de Shortughai, Recherches sur l'Asie Centrale protohistorique, vol. 1, by H.-P. Francfort, pp. 175-185. Mémoires de la Mission Archéologique Française en Asie Centrale 2.Afghanistan//Shortugai//3M//Harappan
Willcox, G.W. 1991 Carbonised Plant Remains from Shortugai. In New Light on Early Farming, ed. J. Renfrew, pp. 139-154. University Press, Edinburgh.Afghanistan//Shortugai//3M//Harappan
*NOTE: I have not personally seen every reference listed, and I include syntheses because some of the reports are linguistically or physically unavailable.


نوشته شده در پنجشنبه چهاردهم شهریور 1387ساعت 10:46 PM توسط یوسف محتشمی
Source: http://www.pahra.blogsky.com/1388/08/13/post-13235