هنردوستان،پرده"افول" را درتئاتر سيستان و بلوچستان به نظاره نشسته اند

حائز رتبه نشدن هيچ کدام از متن هاي نمايشي و انتخاب نشدن کارگردان رتبه نخست اين جشنواره از سوي هيات داوران و در مجموع ارائه نمايش هايي که به زعم داوران جشنواره به نسبت ضعيف توصيف شد، در مقايسه با جشنواره هاي تئاتر استاني پيشين، ما را بر آن داشت تا درباره علت هاي اين مهم با استفاده از نقطه نظرات کارشناسان و فعالان اين عرصه پيگيري کنيم.
سرزمين اساطيري سيستان و بلوچستان در تاريخ ايران زادگاه تمدن و فرهنگ بدرستي نام گرفته و حماسي ترين کتاب ادبي کشور يعني شاهنامه فردوسي از دل حماسه ها و اسطوره هاي اين خطه سر برآورده است.

هنر تئاتر در اين استان از جايگاه ويژه اي برخوردار است و همچون جايگاه تاريخي اين سرزمين، ساختار سنت، حماسه و اسطوره دارد و در نوشته هاي نويسندگان پيشين و نقش آفريني بازيگران مي توان بازتاب رنج ها، اميدها، آرزوها و خواسته هاي مردم سيستان و بلوچستان را ديد.

تئاتر سيستان و بلوچستان از ظرفيت هاي قابل توجهي به لحاظ بهره گيري از داستان هاي اساطيري اين خطه، استعدادهاي بازيگران و نويسندگان توانمند، بافت فرهنگي و منحصربه فرد استان برخوردار است که مي تواند همانگونه که در گذشته در جشنواره هاي کشوري، رتبه هاي برتر را کسب مي کرد، بار ديگر قابليت هاي مردم اين منطقه را در محافل هنرهاي نمايشي مطرح کند.
انصاف نبود دو اثر برگزيده براي جشنواره کشوري با پيش شرط بازبيني مجدد انتخاب شود و بارها نيز گفته شود که آثار برجسته و درخور کم داشتيم.

"علي انصاف جو" از پيشکسوتان تئاتر استان به عنوان يکي از اعضاي هيات داوران نوزدهمين جشنواره تئاتر استاني در مراسم پاياني آن، در قالب بيانيه هيات داوران چند ايراد اساسي را بر آثار ارائه شده از سوي هنرمندان وارد دانست.

وي گفت: توجه نکردن به شيوه هاي مناسب اجرايي در راستاي گزينش موضوع بويژه استفاده نادرست از شيوه هاي نمايشي مبتني بر آداب و رسوم و مناسک و مراسم بومي، محلي و منطقه اي، نداشتن توجه کافي به وحدت موضوع و پرهيز از چند گانه گويي و چند بار گويي، رعايت نکردن ايجاز و اختصار در بيان مطالب و دغدغه ها از ايراداهاي اساسي اکثر آثار نمايشي ارائه شده در اين جشنواره بود.

او افزود: بي توجهي محض به مقوله هاي زيبايي شناسي در اجرا، استفاده نکردن صحيح و بجا از آداب و رسوم بومي، موسيقي محلي، رنگ شناسي، طراحي لباس و صحنه، نداشتن دقت لازم در فضاسازي يک اثر نمايشي، نداشتن شناخت درست مخاطب از سوي گروه نمايشي، بي دقتي در به وجود آوردن ارتباط صحيح و منطقي با تماشاگر که متاسفانه در اکثر آثار به چشم مي خورد را مي توان از ديگر موارد رعايت نشده از سوي هنرمندان در اين جشنواره برشمرد.

انصاف جو در ادامه روخواني بيانيه هيات داوران اين جشنواره، رعايت چند نکته براي ارتقاي سطح کيفي نمايش ها در جشنواره هاي آينده را مورد تاکيد قرار داد.

او گفت: مطالعه فراوان آثار نمايشي ايراني و خارجي و نيز اعمال نگاه کارشناسانه و تخصصي به کارهاي اجرايي، شناخت دقيق مکان و زمان و موضوع در راستاي ايجاد ارتباط بيشتر با مخاطبان، حضور در همايش ها و سمينارهاي تخصصي و پژوهشي، شرکت در کلاس هاي آموزشي کارگرداني، بازيگري و نمايشنامه نويسي، داشتن ارتباط تنگاتنگ تمامي هنرمندان و گروههاي نمايشي با يکديگر در تعامل و تبادل آرا و نظرات و نيز استفاده از هنرمندان تحصيلکرده و پيشکسوتان بومي اين عرصه بايد در اولويت برنامه هاي فعالان تئاتري اين استان قرار گيرد.

اين پيشکسوت تئاتر سيستان و بلوچستان علت حائز رتبه نشدن هيچ يک از متن هاي نمايشي اين جشنواره را وجود ضعف در ساختار، تکنيک و مفهوم عنوان کرد.

کارشناس مسئول هنرهاي نمايشي در مرکز هنرهاي نمايشي تهران و يکي از اعضاي هيات داوران نوزدهمين جشنواره تئاتر سيستان و بلوچستان در گفت و گو با خبرنگار ايرنا، امکانات و تجيهزات براي انجام کار تئاتر در اين استان را مطلوب ارزيابي کرد.
"علي ايزدي" گفت: خوشبختانه امکاناتي از جمله سالن تمرين و تجهيزات لازم براي کار تئاتر در اين جشنواره، مطلوب بود لذا فقدان حضور هنرمندان پيشکسوت، مجرب و تحصيلکرده در اين جشنواره، تاثير خود را بر کيفيت آثار ارائه شده بوضوح آشکار کرد.
وي افزود: تئاتر سيستان و بلوچستان همواره در سطح کشور مطرح بوده و در مقايسه با برخي استان هاي کشور، از ظرفيت هاي بالايي برخوردار است و تاکنون در جشنواره هاي منطقه اي و فجر مقام هاي متعددي را کسب کرده است.

او اظهار داشت: در چند سال اخير ورود افراد جوان و کم تجربه در جشنواره و ارائه آثار کارشناسي نشده، جايگاه تئاتر استان را در کشور دستخوش فراز و نشيب هايي کرد.

وي يکي از مشکلات اساسي تئاتر اين استان و همچنين ساير استان هاي کشور را نبود نمايشنامه هاي قوي، دراماتيک، جديد و خلاقانه عنوان کرد.

ايزدي گفت: متاسفانه اکثر نمايش نامه هاي ارائه شده در جشنواره ها يا خيلي قديمي هستند يا به کرات اجرا شده اند و مدتهاست اجراي اثرهاي نمايشي جديد در جشنواره ها انگشت شمار شده است.

وي فقدان مطالعه صحيح و مستمر هنرمندان تئاتر و تلاش براي ارائه يک اثر مطلوب را از ديگر مشکلات اين عرصه عنوان و بيان کرد: در جشنواره ها هنرمندان به صرف اينکه تنها کاري ارائه داده باشند، شرکت مي کنند و هيچ تلاشي از سوي آنان براي کيفيت بخشي يک اثر انجام نمي شود.

او خاطر نشان کرد: در چند سال اخير حمايت هاي خوبي از سوي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي براي ارتقاي تئاتر و پشتيباني از هنرمندان از جمله بيمه آنان انجام گرفت اما متاسفانه اين حمايت ها متداوم نيستند و به صورت گزيده و پاره وقت انجام مي گيرند.
برخي کارشناسان فرهنگي و هنري نبود برنامه مدون براي پرورش مستمر نويسنده ماهر و کارآمد را از عمده مشکلات هنرمندان رشته تئاتر و فيلمسازي در سيستان و بلوچستان مي دانند.

"رضا خداداد بيگي" از هنرمندان رشته تئاتر به خبرنگار ايرنا گفت: بيشتر نويسندگان متن هاي نمايشي، خودجوش هستند و تحصيلات کافي در زمينه نگارش تئاتر ندارند و تنها تعداد معدودي در استان دانش آموخته تئاتر يا هنرهاي نمايشي هستند.

وي افزود: افسانه هاي کهن سيستان و بلوچستان که به همين سبب بکر و دست نخورده مانده، قابليت تبديل شدن به سوژه هاي ناب براي نوشتن نمايش دارند ولي به سبب فقدان شناخت و آگاهي يا کم توجهي هنرمندان و نويسندگان متن هاي نمايشي از اين بن مايه هاي فرهنگي و هنري، هنر تئاتر استان از اصالت تهي است.

او ادامه داد: افزون بر اين، استعدادهاي بيشماري در زمينه بازيگري در منطقه وجود دارد که به نحو مطلوبي از آنان بهره برداري نمي شود و مورد حمايت کافي قرار نمي گيرند.

وي اضافه کرد: هنر تئاتر و سينما تنها با حمايت دولت نمي تواند جايگاه اصلي خود را در جامعه پيدا کند و اين مهم نيازمند مشارکت بخش خصوصي و سرمايه گذاري براي جذب تماشاگر است.

خدادادبيگي مشکل ديگر هنرهاي نمايشي را نبود تماشاگر لازم در اين مورد عنوان کرد.
وي گفت: در سبد زندگي خانواده هاي ايراني، ديدن تئاتر در تماشاخانه ها يا فيلم در سينما يا حتي بازديد از يک گالري نقاشي، جايگاهي ندارد و بخشي از اين به مشکلات معيشتي آنان نيز باز مي گردد.

هنرمند و بازيگر برجسته تتاتر سيستان و بلوچستان ادامه داد: تئاتر اين استان با وجود مشکلات متعدد و تنها با همت هنرمندان، دلسوزان و حاميان فرهنگ و هنر 9 دوره در جشنواره بين المللي فجر شرکت کرده و موفق به کسب چهار دوره مقام نخست کارگرداني شده است.

وي با اشاره به رتبه هاي متعدد بازيگران تئاتر استان در جشنواره هاي مختلف کشوري و منطقه اي بيان کرد: تئاتر "آب، باد،خاک" به کارگرداني "سلمان فارسي سالارزهي" از جمله موفق ترين نمايش هاي صحنه اي سيستان و بلوچستان بوده که در جشنواره هاي مختلف موفق به کسب رتبه هاي متعدد شده است.
کارشناس تئاتر اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامي سيستان و بلوچستان نيز به خبرنگار ايرنا گفت: هنر تئاتر در اين استان از ظرفيت هاي بالايي برخوردار است که به سبب برخي نماهماهنگي هاي موجود، اغلب ناديده گرفته شده اند.
"رضا عمراني نسب" افزود: مشکلات معيشتي، نمايشنامه نويسان قابل و کارآمد و افراد تحصيل کرده تئاتر را از فعاليت در اين عرصه دور و به اصطلاح پشت ميز نشين کرده است.

وي ادامه داد: پيشرفت هنر تئاتر و اثر نمايشي، کار شبانه روزي فعالان اين عرصه را مي طلبد اما فقدان تمکن مالي هنرمندان تئاتر، کناره گيري آنان از فعاليت تئاتري را رقم مي زند.
او خاطر نشان کرد: متاسفانه هنرمندان جوان تئاتر مطالعه کافي در اين زمينه ندارند و خود را با رويدادهاي نوين در عرصه تئاتر وفق نمي دهند و به نوعي دچار عقب ماندگي هستند.

وي افزود: هنرمندان تئاتر اين استان خود را در چارچوب کاري پدران و پيشينيان اين هنر محصور کرده اند و معيارهاي آنان در خلق يک اثر نمايشي بر اساس نگرش و اصول کاري نسل هاي گذشته است و با معيارهاي روز دنيا برابري نمي کند.
اين کارشناس تئاتر درباره استقبال نامناسب مردم اين استان از آثار نمايشي ارائه شده در جشنواره ها گفت: هنرمندان تنها به فعاليت هاي تئاتري براي اجراي آثار نمايشي خود در جشنواره ها بسنده کرده اند و هيچ تلاشي براي اجراي عمومي اثر خود نمي کنند.
او خاطر نشان کرد: به منظور توسعه و ارتقاي تئاتر در کشور، سياست هاي مرکز هنرهاي نمايشي ايران بر اساس بسط و گسترش اجراهاي عمومي آثار تئاتري است و تا زماني که يک اثر نمايشي به اجراي عمومي درنيايد، در جشنواره ها حضور نمي يابد که اين سياست در دراز مدت باعث جذب مخاطب خواهد شد.

وي گفت: بايد تدابيري در کلان کشور براي تربيت مخاطب تئاتر اتخاذ شود تا در آينده شاهد شکوفايي اين هنر باشيم.
او همچنين تبليغات خوب و بموقع را در جذب مخاطب براي ديدن يک اثر نمايشي موثر دانست و گفت: تبليغات خوب و کافي براي يک اثر نمايشي موجب مي شود خود مردم مبلغان آن کار هنري شوند و استقبال شاياني از آن به عمل آيد.

وي افزود: بيشتر جشنواره هاي تئاتر در اين استان در زمان نامناسب برگزار شده و تبليغات
موثري نيز براي آن انجام نگرفته لذا استقبال مردم از جشنواره ها تاکنون مطلوب نبوده است.
او گفت: از سوي ديگر تنها اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامي استان متولي توسعه هنر تئاتر در استان نيست و بيشتر سازمان ها که موظف به شرکت در امور فرهنگي هستند، همکاري لازم را ندارند.

عمراني نسب اظهار داشت: برخي هنرمندان قابل اين استان هنوز شناسايي نشده اند که راه اندازي بانک اطلاعاتي هنرمندان مي تواند حرکت عظيمي براي توسعه هنر تئاتر در منطقه باشد.
وي نبود برنامه ريزي مناسب در برگزاري جشنواره ها، نداشتن تبليغات مناسب و فقدان حمايت مالي از هنرمندان را از مشکلات عمده بخش تئاتر سيستان و بلوچستان عنوان کرد.
او گفت: ضروري است يک آسيب شناسي کلي درباره هنر تئاتر در استان انجام گيرد تا نقاط ضعف و قوت براي ارتقا آن در منطقه شناسايي شود.
مدير کل فرهنگ و ارشاد اسلامي سيستان و بلوچستان نيز در گفت و گو با خبرنگار ايرنا، کمبود بودجه فرهنگي براي حمايت کافي از هنرمندان را از مشکلات اين بخش برشمرد.
"نورالله برشان" گفت: جامعه تئاتر اين استان نيازمند حمايت همه جانبه مردم و مسوولان فرهنگي در بخش هاي مختلف است.

او افزود: حمايت اقشار مردم و متوليان فرهنگ و هنر از اصحاب اين عرصه، متضمن رشد و ارتقاي هنر تئاتر در منطقه است.
وي ادامه داد: استقبال مردم از جشنواره هاي تئاتر استان مي تواند باعث ايجاد انگيزه در هنرمندان براي اهتمام آنان در راستاي بهبود کيفيت نمايش ها شود.
برشان بيان کرد: دستگاههاي متولي فرهنگي استان بايد هماهنگ با اين اداره کل، در برنامه هاي فرهنگي و هنري دست اندرکاران را ياري کنند.

وي خاطر نشان کرد: خوشبختانه دولت با ساخت مجتمع هاي فرهنگي و هنري، فراهم کردن امکانات و تجهيزات لازم براي هنر تئاتر، برگزاري کلاس هاي آموزشي و استفاده از اساتيد مجرب و کاردان در اين زمينه گامي موثر براي ارتقاي کيفي و کمي آن برداشته است.
او گفت: برگزاري جشنواره ها مي تواند فضايي مناسب براي ارائه کار هنري و بررسي نقاط ضعف و قوت آن فراهم کند که هنرمندان بايد از اين فرصت نهايت استفاده را ببرند.

http://www.jahantab.ir/post-262.aspx