.رمز نگاری، هنری کهن

مارک وارد

خبرنگار بخش فن آوری، بی بی سی

کتاب "مخفی نگاری" در سال ۱۴۹۹ توسط یوهانس تریتیمیوس نوشته شد که البته تا سال ۱۶۰۶ منتشر نشد

دستگیری ده نفر در آمریکا به ظن جاسوسی، دوباره فن قدیمی "مخفی نگاری"را در مرکز توجهات قرار داده است.

چند تن از مظنونان، متهم به استفاده از این روش برای مخفی سازی اطلاعاتی هستند که از آمریکا به روسیه منتقل شده است.

شهرت "مخفی نگاری"، به عنوان روشی برای مخفی سازی اطلاعات، همواره با رمز و راز همراه بوده است.

اسم این کتاب از کلمه ای یونانی به معنی پنهان نویسی گرفته شده و "مخفی نگاری" در واقع پنهان کردن پیام واقعی رسانه (از نوع متن، تصویر یا ویدئو) در لفافه پیامی معمولی و عادی است.

تریتیمیوس در کتابش به توضیح روشهای جادویی پرداخته که هرکس توانایی درک ریاضیات به کار رفته در آن را داشته باشد، قادر خواهد بود با راه دور ارتباط برقرار کند.

در تصویر سمت راست، اعداد باینری (دودویی) مربوط به پیکسل ها، در نقاط مشخصی از عکس، دستکاری شده اند.اگر ارقام آخر هرکدام از اعداد دستکاری شده را کنار هم بگذاریم به عدد۱۰۰۰۰۰۱ می رسیم که در واقع همان کد اسکی (ASCII) حرف A است. روشهای “مخفی نگاری “ را می توان در فرایندهای مختلف انتقال پیام مثل نوشتار و غیره به کار برد.

متون ممنوعه

در دوران ترس از خدا و کلیسا، نگارش کتابی در مورد جادوگری بسیار خطرناک بود و اینکه تریتیمیوس ریاست صومعه اسپانهایم را بر عهده داشت نیز نمی توانست توجیهی برای این کار باشد.

کلیسای کاتولیک مجموعه ۳ جلدی "مخفی نگاری" را جزو متون خطرناک محسوب کرد و آن را در لیست آثار ممنوعه قرار داد؛ و این ممنوعیت برای مدت ۳۰۰ سال ادامه پیدا کرد.

این مجموعه، به رغم ممنوعیت، مورد استقبال محققان دوران رنسانس، که به شدت مشتاق کشف و شناخت دنیای پیرامون بودند و فعالیتشان هنوز ترکیبی از الهیات وعلوم بود، قرار گرفت.

یکی از مشهور ترین این افراد، جان دی، منجم مخصوص ملکه الیزابت بود که توسط یکی از افرادی که شرح زندگیش را نوشته اند به عنوان" زینت دوران خودش" توصیف شده است.

فعالیت دی در جادوگری و اشتیاقش به پیشرفت ریاضیات، که آن روزها دانشی در حال دگرگونی بود، باعث شد که دی به این مجموعه علاقه مند شود.

او به شدت مشتاق جمع آوری متون پایه ای ریاضی مانند اصول هندسه اقلیدس بود که برای اولین بار در بریتانیا ترجمه و توزیع شده بود.

تحلیل جدید در مورد این کتاب نشان می دهد استفاده از حقه های ریاضی و جادو گری، جهت جلوگیری از سوء استفاده از این روش بوده است.

آداب جادوگری و نحوه ارتباط با شیاطین، که در جلد سوم شرح داده شده، در واقع پوششی برای آموزش روش مخفی کردن متون است.

اینکه درک این مطلب چندین قرن زمان برده است، شاهدی بر این مدعاست که "مخفی نگاری" تا چه حد در پنهان سازی اطلاعات، موفق بوده است.

موجه جلوه دادن

امروزه با استفاده از کامپیوتر، برای مخفی کردن پیامها در هر جای ممکن، از جمله در لابه لای تصاویر، استفاده می شود

علت این موفقیت در این است که متون رمز در هم و بر هم، به راحتی قابل مشاهده هستند اما رمز گشایی از آنها پیچیده است. اما در مورد متون "مخفی نگاری" شده، ظاهر معمولی، از شناسایی آن جلوگیری می کند و چنانچه روش آن را بدانید، رمز گشایی از آن هم آسان خواهد بود.

درواقع افرادی که درگیر این امر بوده اند تا کنون رمز نگاری و کد کردن متون را به استفاده از "مخفی نگاری"ترجیح داده اند. در جنگ جهانی دوم، در مواردی از این روش استفاده شد، اما استفاده از رمز نگاری، بسیار متداول تر بوده است.

این کار با ایجاد تغییرات کوچک در مقادیر تعریف رنگ پیکسل ها انجام می شود.در یک تصویر ۲۴ بیتی، رنگ هر پیکسل با سه عدد مختلف برای رنگهای آبی، قرمز و سبز تعریف می شود.

این تغییر کوچک، رنگ پیکسل را تا حدی که برای چشم انسان قابل تشخیص نیست تغییر می دهد اما چنانچه تصویر اصلی یا نرم افزار مخصوص موجود باشد، می توان آن را دید.

با تبدیل این تغییرات به کد اسکی (ASCII)، می توان آن ها را به حروف تبدیل کرد و با ترکیب آنها پیام مورد نظر را بدست آورد.

استفاده از این روش انتقال پیام، توسط گروههای مختلف مطرح شده است. در سال ۲۰۰۱ ادعا شد که القاعده اطلاعات را از طریق دستکاری در عکس های پورنوگرافی منتقل می کرده است.

البته بررسی میلیونها عکس منتشر شده در وب، برای یافتن شاهدی در استفاده از این روش توسط عوامل مخفی القاعده در غرب، تا کنون نتیجه ای در بر نداشته است.

BBC

امروزه با استفاده از کامپیوتر، علاقه جدیدی به استفاده از این روش، به عنوان راهی برای مخفی کردن پیامها در هر جای ممکن، از جمله در لابه لای تصاویر، پدید آورده است.کتاب "مخفی نگاری" (Steganographia) در سال ۱۴۹۹ توسط یوهانس تریتیمیوس نوشته شد که البته تا سال ۱۶۰۶ منتشر نشد.