ثروت نهفته سیستان و بلوچستان هیچ گاه نمی تواند از دیده پنهان بماند ولو غبار ضخیم کم توجهی چهره این منطقه را کدر نشان دهد. وجود اشرار و مواد مخدر نیز نمی تواند به پیشینه پر عظمت این منطقه خدشه ای وارد کند.
ثروت نهفته سیستان و بلوچستان هیچ گاه نمی تواند از دیده پنهان بماند ولو غبار ضخیم کم توجهی چهره این منطقه را کدر نشان دهد. وجود اشرار و مواد مخدر نیز نمی تواند به پیشینه پر عظمت این منطقه خدشه ای وارد کند. این غبارها که برداشته شود گوهر وجودی سیستان و بلوچستان را می توان اندکی دید. نسل فعلی در سالهای اخیر نتوانست از این سرمایه بهره برداری کند. بهتر بگوییم اصلا این سرمایه را ندید. ناملایمات طبیعی چون خشکسالی نیز بر رنج و تعب مردمان این منطقه افزود و آنها را گرفتار رتق و فتق ابتدایی ترین نیازهایی کرد که بیش از نیم قرن پیش برای پایتخت نشینان مرتفع شده بود.
کمبود آب، بیکاری و تبعیض ها ردی عمیق در این استان برجای گذاشته است. دولت قصد کرده است این شکاف طبقاتی را با برنامه ها یش پر کند. توسعه گردشگری می تواند مناسب ترین گزینه باشد اما زیر ساختها به هیچ وجه کافی نیست. هم اکنون به سختی می توانید آژانس خدمات مسافرتی و جهانگردی بیابید که یک گشت مسافرتی به استان سیستان و بلوچستان، دومین استان پهناور کشور را به شما عرضه کند. متصدی این آژانس چیزی در چنته برای عرضه به شما نخواهد داشت. زیرا پیش تر نکات مبهم این سفر هنوز برایش روشن نشده است. از کدام مسیر برود و در بین راه، کجاها توقف کند؟! در کدام هتل، مسافر را سکنی دهد؟ و از همه مهم تر وضعیت راه آنجا چگونه است؟! اینها پرسش هایی است که البته در ذهن بسیاری از مردم عادی نسبت به موقعیت گردشگری این استان چرخ می زند. تصور وجود قاچاق مواد مخدر و اشرار نیز که همراه با نام این استان فی البداهه به ذهن همه خطور می کند. حتی گروه ویژه ماهنامه سفر که تصمیم گرفتند به سیستان و بلوچستان یک هفته ای سفر کنند با واکنش نزدیکان روبه رو شدند: “آنجا ناامن است”.
اما ماجرای سیستان و بلوچستان به راستی چیست؟ دوشنبه روزی من، عباس جعفری و محمد راکبی همکاران ماهنامه سفر در فرودگاه مهرآباد ساعت ۶ صبح بر سر قراری رسیدیم که آغاز شروع یک سفر تحقیقاتی بود. قرار بود طی ۷ روز زاهدان، زابل و از آنجا تا چابهار را زمینی سفر کنیم. راکبی مسئول تدارکات سفر و هماهنگ کننده انجام مصاحبه ها بود. عباس جعفری هم انواع لنز و پایه دوربین را لحظه ای از خود دور نمی کرد. شاتر دوربین پرابهتش برای شکار لحظه آماده بود. در ده دقیقه نخست پرواز این موضوع ثابت شد. از پشت شیشه هواپیما قله دماوند که در میان دود و مه صبحگاهی بر بستر نارنجی رنگ افق سر برافراشته بود، به زیبایی شکار شد. دماوند شروع شکار لحظه بود. دو روز قبل از این زمان، مقامات محلی آنجا ما را مطمئن کردند که حداقل تسهیلات برای اقامت و سفر زمینی ما مهیاست. قصد از سفر، ایجاد درک و قضاوت بهتر نسبت به گوشه ای دور افتاده، اما مهم، از این سرزمین تاریخی بود. و البته بسیار تاسف بار است که دیدیم چگونه مردمانی اینچنین فروتنانه سالهاست به رنج و تعب ناشی از ناملایمات طبیعی و انسانی خو گرفته اند و بر بستر گنجی گرانبها و تمدنی سترگ اینچنین فقیرانه می زیند.
در تقسیمات جغرافیایی امروزی، سیستان و بلوچستان با در اختیار داشتن ۴/۱۱ درصد از مساحت کل کشور دومین استان پهناور بعد از استان کرمان است. سیستان گذشته های دور، زادگاه رستم دستان و به تعبیر کتاب اوستا یازدهمین سرزمینی است که اهورامزدا آن را آفرید. تاریخ نگاران سیستان را به گرشاسب، یکی از نوادگان کیومرث نسبت داده اند. “نیمروز” نیز در برخی روایات به نام دیگر سیستان مشهور است. پهلوانان سیستان اسطوره هایی چون زال، سام و رستم بوده اند. رستم قهرمانی بوده است که مردم ایران آن را آفریده بودند اما فردوسی از این قهرمان مردمی چهره ای ادبی، جهانی و جاودانه ساخت.
اما سیستان امروز با مشکلاتی دست و پنجه نرم می کند که رستم به خواب هم نمی دید. زخم ناشی از بی توجهی طی سالها، ردی عمیق بر پیکره این منطقه برجای گذاشته است. این اثر را با چشم غیرمسلح هم می توان دید.
بلوچهای امروز نیز که بیش از ۱۸ طایفه دارند، ساکنان دیگر این استان پهناور را شکل داده اند؛ صدها سال پیش در این مکان اسکان یافتند- نژادی ایرانی مانند اقوام کرد و تاجیک. این قوم توانستند علی رغم آمیزشهای نژادی با عربها و مغولها و نیز همجواری با اقوام هندو، خصایص نژادی و زبانی خود را حفظ کنند.
مردانی با لباده بلند، یک دستار سفید، کمربند ضخیم و یک جفت جوراب دست بافت با کفشهایی سربالا و نوک تیز. این چهره بلوچ البته کمی تغییر کرده است. کفشهای کتانی و چرمی جای نوع سنتی را گرفته است و تنها به لباسهای گشاد اکتفا کرده اند. زنان نیزاغلب یک پیراهن بلند بر تن دارند و سرشان را با دستار بزرگی می پوشانند و با زیورآلاتی خود را می آرایند که مشابه آن در اقوام دیگر ایرانی کمتر دیده می شود.
بازنشر از ماهنامه سفر
http://www.taftaniran.com/lastnews/2063.html
No comments:
Post a Comment