کارشناسان: تبعیض قومیت‌ها در ایران نهادینه شده است --- Discrimination in Iran

Left:  Balochs, Kurds, Azari, Arabs, Turkmans (others who not belong to shia)

Right: Persians and other shia muslims

کمیته ناظر بر رفع تبعیض نژادی سازمان ملل متحد در گزارش دوره‌ای خود به‌شدت از وضعیت قومیت‌ها در ایران انتقاد کرده است. دویچه وله نظر دو کارشناس مسائل قومی ایران، دکتر کمال سیدو و عبدالستار دوشوکی، را در این باره جویا شد.

کمیته ۱۸ نفره‌ی ناظر بر رفع تبعیض نژادی سازمان ملل متحد در گزارش دوره‌ای خود که درروز جمعه، پنجم شهریور۱۳۸۹، در مقر سازمان ملل در ژنو منتشر کرد از دولت ایران خواست به کنوانسیون بین‌المللی‌ای که آن را امضاء کرده، پایبند باشد و به تبعیض‌ علیه اقلیت‌های قومی در کشور پایان دهد.

در بخش نخست این گزارش از حضور فعال و همکاری نهادهای حکومتی ایران در مراحل مختلف تحقیق و همچنین از ارائه مدارک و اسناد تقدیر شده است. با وجود این تقدیر، در گزارش نهایی این سازمان از رفتار "تبعیض‌آمیز" ایران به شدت انتقاد شده است.

تلاش ایران برای وصول گزارشی مثبت

دکترعبدالستار دوشوکی، کارشناس مسائل مربوط به اقوام ایرانی، مقاله‌هایی درباره‌ی فعالیت کمیته رفع تبعیض نژادی سازمان ملل متحد نوشته است. وی درباره‌ی همکاری ایران با این سازمان به دویچه وله گفت که دولت ایران از سال ۲۰۰۶ با ارائه‌ی مدارک و اسناد برای وصول گزارشی مثبت تلاش کرده است.

به گفته دوشوکی، ایران سعی کرد به کمیته نشان دهد که هیچگونه شکایتی مبنی بر تبعیض از سوی افراد یا گروه‌های وابسته به اقوام ایرانی در داخل کشور مطرح نشده است و در نتیجه به دلیل فقدان شکایت و عدم طرح ادعاهای حقوقی مربوط به آن در داخل کشور، کمیته نمی‌تواند رأی بر وجود تبعیض در ایران بدهد.

بنظر این کارشناس، کمیته سازمان ملل برخلاف درخواست ایران عمل کرده است. این کمیته در گزارش خود متذکر می‌شود که قربانیان تبعیض نسبت به مقامات انتظامی و قضائی ایران اعتماد و اطمینان حقوقی ندارند.

پرسشنامه درباره‌ی قومیت شهروندان ایرانی

در بند "ث" گزارش کمیته از دولت ایران درخواست شده که هنگام سرشماری شهروندان ایرانی در "پرسشنامه‌ی سنجش نفوس" پرسشی نیز درباره‌ی تعلق قومی افراد بگنجانند تا افراد بتوانند آزادانه قومیت خود را ثبت و مشخص کنند. همچنین این خواست مطرح شده که نتایج این سرشماری بطور رسمی اعلام گردد.

افزون بر این، کمیته نسبت به عدم وجود امکانات و آزادی یادگیری و آموزش زبان مادری اقوام و عدم گزینش و استخدام افراد وابسته به آنها ابراز نگرانی کرده است. کمیته در بند ۱۵ گزارش خود یادآور شده است که استان‌های قوم‌نشین ایران فقیرترین مناطق کشورهستند.

کارشناس: گزارش کلی کافی نیست

دکتر کمال سیدو از "انجمن مدافع حقوق اقوام تحت ستم" در آلمان، به دویچه وله گفت: «گزارش‌های کلی سازمان‌ها و نهادهای حقوق بشری درباره‌ی جنبش سبز، وضعیت کلی ایران یا مخالفان رژیم کافی نیستند. اکنون زمان آن فرا رسیده که به طور مشخص درباره‌ی وضعیت یکایک اقلیت‌های قومی در ایران نیز گزارش تهیه شود.»

کارشناس انجمن مدافع حقوق اقوام تحت ستم، در ادامه صحبت‌هایش تاکید کرد که این انجمن از گزارش سازمان ملل یا هر نهاد دیگری که وضعیت قومیت‌های ایران را تشریح کند، استقبال می‌کند.

"تبعیض‌ها مختص حکومت نیست"

دکتر عبدالستار دوشوکی، کارشناس مسائل اقوام، درباره‌ی ابعاد تبعیض‌های قومی در ایران به دویچه‌وله چنین توضیح داد: «متاسفانه تبعیض قومی و مذهبی در ایران مختص دولت و حکومت نیست. اینگونه برخوردهای تبعیض‌آمیز در بطن جامعه ایران نهادینه شده و در بسیاری از موارد افراد تبعیض کننده به آن آگاهی ندارند.»

دوشوکی به قانون اساسی کشور نیز اشاره کرد که در ‌آن نسبت به قومیت‌ها تبعیض وجود دارد. وی خاطرنشان کرد که این تبعیض‌ها برخلاف معاهده‌ی کنوانسیون ضد تبعیض نژادی سازمان ملل متحد عمل می‌کند.

این کارشناس در خصوص واکنش ایران نسبت به گزارش سازمان تبعیض نژادی تاکید کرد که جمهوری اسلامی تابحال واکنش رسمی به این گزارش نشان نداده و مقام‌های ایرانی و رسانه‌های داخل کشور با وجود تلاش برای "وصول یک گزارش مثبت" و همکاری با این کمیته، سکوت اختیارکرده‌اند.

کمیته ناظر بر رفع تبعض نژادی سازمان ملل متحد در پایان گزارش خود از دولت ایران درخواست کرده است در طول یک سال آینده به موارد مطرح شده در گزارش این سازمان پاسخ دهد.

طاهر شیرمحمدی

تحریریه: کیواندخت قهاری

http://www.dw-world.de/dw/article/0,,5956691,00.html