گره كور ايران: بى اطلاعى واشنگتن، بى تابى تل اويو و محاسبات نامتوازن تهران

دبى – ناصر شريفى، "العربيه.نت"

پيش و بعد از بهار آزادى در جهان عرب، ايران يكى از مهمترين پاردوكسهاى موجود در دنياى سياست، در شطرنج شرق و غرب جديد، در روابط مسلمين با سايرين و در مناقشات درونى خاور ميانه بوده و هست. ليكن اكنون آنچه كه به مساله ايران ابعاد وسيع ترى مى دهد، قرار گرفتن سه عامل مهم در كنار يكديگر است.

بى اطلاعى واشنگتن از واقعيات عملا موجود در ايران و منطقه، رفتار توام با هياهو و بى تابى تل اويو آن هم با ژست ماجراجويانه، و محاسبات نامتوازن تهران، سه عامل مهمى هستند كه شايد بتوان گفت در شرايط فعلى حتى از اوضاع سوريه، بحران زاتر باشند، هر چند كه بحران سوريه نيز با گره كور ايران ارتباط تنگاتنگ و تاثير متبادل يافته است.

راهکار بنی صدردر اين ميان ابوالحسن بنى صدر اولين رئيس جمهورى ايران از راهكار ديگرى سخن مى گويد كه به گفته ى وى مى تواند "با تغيير حاكميت در ايران بدور از جنگ و حتى بدون تحريم هاى طاقت فرساى اقتصادى"، اين گره كور را بازكند و ايران را "به آزادى و دموكراسى برساند".

بنى صدر كه از اوايل 1980 تا ماه مه 1981 رياست جمهورى ايران را بر عهده داشت و به دليل اختلاف نظر در اداره امور كشور توسط آيت الله خمينى بركنار گرديد، با انتشار مقاله اى در شماره 9 نوامبر 2011 "كريستيان ساينس مانيتور"، از راهكارى محتمل سخن گفته است كه از 11 بند تشكيل مى گردد، بدون آنكه "متضمن حمله نظامى به ايران و يا تحريم هاى اقتصادى عليه ملت" باشد.

اين شخصيت پر تجربه و پر تلاش ايرانى شايد به وضعيت پاردوكسيكال كشورش در جهان متحول كنونى واقف باشد. شايد به نقش ها و اثرات سياسى، اقتصادى و نظامى تهران در معادلات و تعاملات خاور ميانه و جهان پيرامونى اش آشنا باشد و به خوبى مثلث بحران سازِ بى اطلاعى واشنگتن، بى تابى تل اويو و بى تعادلى تهران را بشناسد. ليكن معلوم نيست كه راهكار پيشنهادى او گوش شنوايى بيابد، و بر فرض صحت عملاً اجرا شود يا اگر اجرا شد موفق گردد؟

راهكار بنى صدر كه به اعتقاد وى "علاوه بر ايران براى ساير كشورهاى سركوبگر" نيز مى تواند اجرا شود، به اختصار چنين است: 1- رد مشروعيت نظام يا حداقل پايين آوردن سطح روابط ديپلماتيك با آن 2- عدم تاييد بخشى از مخالفان در برابر بخش هاى ديگر3- عدم تهديد به تهاجم و برداشتن سايه بيگانه هراسى از سر مردم، جهت رها كردن انرژى آنان 4- اجتناب از هر گونه كمك تسليحاتى، سياسى و مادى به گروههاى مسلح 5- ارتباط متعادل با نيروهاى مختلف در چارچوب منافع ملى آنان 6- عدم فروش جنگ افزار به رژيم هاى سركوبگر بويژه اسلحه هاى قابل استفاده عليه ملت 7- جلوگيرى از كمك مالى و وام دهى به حكومتهاى ضد مردمى 8- منع شركتها و بانكها از مديريت دارايى هاى مستبدان 9- پيگيرى و محاسبه ى اموال سركوبگران براى بازگرداندن آنها به مردم 10- مبارزه با تجارت مواد مخدر به عنوان يكى از مهمترين منابع درآمد رژيم هاى سركوبگر، و بالاخره برقرارى شفافيت در معاملات نفتى براى جلوگيرى از روانه شدن پول نفت به حسابهاى خاص غير ملى.

دعوت بنى صدر به راهكار مورد نظرش در حالى مطرح مى شود كه گزارش هاى ديگرى حكايت از بى تابى اسرائيل و هياهو و تحريكى دارد كه تل اويو عليه تهران در پيش گرفته است.

ایران و اسرائیلالبته به رغم رسوايى "ايران گيت" يا "ايران - كنترا" كه سلاح اسرائيلى ها را به دست ايرانيان بر سر عراقى ها فرود آورد و حالات تبادل منافع ديگرى با سر و صداى كمتر، اصولاً طى بيش از سه دهه اخير، روابط خوبى بين تل اويو و تهران وجود نداشته است. ليكن به هر عنوان، تل اويو اين روزها بر فعاليت خود عليه ايران افزوده است.

اسرائيل سعى مى كند بر طبل جنگ بكوبد. زيرا اميدوار است صداى اعتراضات داخلى خود را با صداى اين طبل بخواباند، احساسات و گرايشهاى دموكراسى طلبى و آزاديخواهى مردم منطقه را به سوى تز تضاد يهود – مسلمان منحرف كند، حمايت مالى و تسليحاتى و تبليغاتى غرب و بويژه امريكا را براى خود تضمين نمايد و اگر هم موفق شود طرح اتمى شدن ايران را عقيم سازد.

جكسون ديل در شماره 13 نوامبر 2011 "واشنگتن پست" تحت عنوان "اصرار اسرائيل در فراخوانى براى حمله به ايران" مى نويسد: دموكراسى اسرائيل اين حسن را دارد كه حتى اقدامات مخفى و طرحهاى نظامى اش نيز به بحث عمومى در رسانه ها كشيده مى شود".

اين نويسنده با اشاره به بعضى از گزارشها و بحث هاى رسانه اى و فعاليت هاى دو هفته ى اخير دولتمردان اسرائيلى ابراز عقيده مى كند كه اسرائيلى ها اكنون بيش از هر چيز از پايگاه اتمى "فردو" در نزديكى قم بيمناكند، زيرا مى دانند اين تاسيسات در عمق بيشترى از زمين و با امكانات جديدتر و بيشترى ساخته شده است. لذا مى خواهند به هر قيمتى شده غرب را عليه برنامه هاى اتمى ايران بسيج كنند و راه را براى حمله اى توام با پشتيبانى، هموار سازند.

بی اطلاعی آمریکا از سوى ديگر رضا مرعشى مدير شوراى پژوهشهاى ايران – امريكا در شماره 10 نوامبر 2011 نيويورك تايمز از "مشكل اصلى امريكا در برخورد با ايران" بدين سان سخن مى گويد: امريكا سه دهه اخير را بدون داشتن روابط ديپلماتيك مستقيم با ايران گذرانده است. اين حالت باعث شده كه واشنگتن تنها بر "اطلاعات جاسوسى" تكيه كند. حال آنكه اطلاعات جاسوسى بايد تنها 10% از مجموعه اطلاعات و ارزيابى ها را تشكيل دهد.

وى مى افزايد: بسيارى از حقايق از چشم امريكايى ها دور مى ماند زيرا غالباً سفارتها و شركتها و مؤسسات باز و مرتبط با جوانب مختلف حيات، مى توانند اطلاعات زنده و جارى را در اختيار محافل تصميم گيرنده بگذارند.

با اين حساب مى بينيم گره كور مساله يا در واقع مسايل ايران، در چنبره اى از واقعيات پيچيده افتاده است. از نقشى كه تهران نه تنها در سوريه بلكه در اين سو و آن سوى سوريه دارد، تا چند دستگى موجود بين نيروها، شخصيت ها و جريانهايش، نيز، از شدت گيرى نگرانى هاى جهانى نسبت به اتمى شدن ايران گرفته تا توقعات روزافزون اقشار و اقوام مختلف، همه و همه در سايه ى "بى اطلاعى واشنگتن، بى تابى تل اويو و محاسبات نامتوازن تهران" مى پيچد و سخت تر مى شود. در اين ميان آيا راهكار بنى صدر در گشودن اين كلاف سر در گم نقشى خواهد داشت؟