جنگ داخلی سوریه باعث گسترش اختلاف ها میان مراجع دینی شیعه در ایران و عراق شده است. مواضع این مراجع بر سر اعزام طرفدارانشان به جنگ در کنار نیروهای بشار اسد رئیس جمهوری سوریه، متضاد است. 

از زمان اشغال عراق توسط ائتلاف بین الملل به سرکردگی آمریکا در سال ۲۰۰۳ و سرنگونی نظام صدام حسین، رقابت بر سر رهبری مذهبی شیعه افزایش یافته است. سرنگونی صدام باعث شد که شیعیان از راه صندوق های رای، نفوذ شایانی در سیاست عراق به دست آورند و شهر نجف را به جایگاه برجسته خود بازگرداند. 

در شهر قم، شماری از مراجع، با صدور فتاوایی، هواداران خود را به جنگ در سوریه تشویق کردند؛ جایی که مخالفان در تلاشند دولت علوی مذهب بشار اسد را سرنگون کنند. 

خبرگزاری رویترز به نقل از فرماندهان برخی از افراد مسلح شیعه در سوریه گزارش داده است که صدور این فتواها، باعث افزایش شمار داوطلبان شیعه برای جنگ در کنار نیروهای اسد شده است. 

حزب الله لبنان یکی از گروه های شیعه است که به شکلی علنی در جنگ سوریه مشارکت دارد. حضور این گروه باعث افزایش شکاف مذهبی در سوریه و منطقه شده است؛ جایی که اعتراض ها نخست به شکلی مسالمت آمیز آغاز شد اما پس از سرکوب نظامی تظاهرات، معترضان هم وارد فاز نظامی شدند. 

جنگ سوریه باعث افزایش شکاف میان سنی ها و شیعیان در مناطق مختلف خاورمیانه شده است؛ اما در عین حال تنش ها در درون هردو مذهب شدت یافته از جمله میان مراجع در نجف و قم که روابط میان آن ها پیچیده تر هم شده است. 

در نجف، آیت الله سید علی سیستانی، که اکثر شیعیان عراق فرمانبردار او هستند و پیروان زیادی در سراسر جهان دارد، با صدور مجوز برای مشارکت در جنگ سوریه مخالفت کرد. او این جنگ را سیاسی می داند نه دینی.

با این جود برخی از احزاب و گروه های شیعه شبه نظامی عراقی که مقلد آیت الله علی خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی ایران هستند، نیروهای خود را به میدان جنگ سوریه فرستاده اند. 

یکی از روحانیون بلند پایه که وکیل یکی از مراجع برجسته در نجف است، به خبرگزاری رویترز گفته است: ''آن هایی که برای جنگ به سوریه رفته اند، عصیانگرند.''

اصل اختلاف به تفاوت دیدگاه ها درباره ویژگی سلطه روحانیون و گستره آن باز می گردد. 

یک روحانی شیعه مرتبط با مراجع نجف که خواسته نامش فاش نشود هم گفته است: ''تنش میان دو مرجعیت نجف و قم از زمان های درازی پابرجا بود اما این بار بر موضع رسمی عراق درخصوص بحران سوریه، تاثیر گذاشته است.''

او افزوده است: ''اگر دو مرجعیت نظر واحدی درباره بحران سوریه داشتند، شاهد آن بودیم که دولت عراق رسما از نظام اسد حمایت کند.''

دولت عراق می گوید که طرفدار هیچکدام از طرف های جنگ در سوریه نیست. اما ورود شبه نظامیان شیعه به سوریه از عراق نشانگر مستحکم نبودن این موضع و وجود اختلاف هایی در درون هیئت حاکمه این کشور است. 

در پاسخ به استفتای یکی از شیعیان درباره مشارکت در جنگ سوریه، کاظم حائری، مرجع شیعه ای که در قم مقیم است، اینگونه پاسخ داده است: ''واجب شرعی است زیرا دفاع از اسلام است.

گفته می شود هر هفته، حدود ۵۰ شیعه عراقی به سوریه می روند تا در کنار نیروهای دولتی این کشور با عنوان حمایت از مرقد حضرت زینب در حومه دمشق بجنگند. 

در ده سالی که از سرنگونی نظام صدام حسین در عراق می گذرد، نقوذ ایران هم در این کشور زیاد شده و جا پایی یافته است. 

مسئولان محلی ایرانی می گویند که برخی روحانیون و شماری از سازمان های غیر دولتی و موسسه های خیریه و فرهنگی، دفاتری در نجف باز کردند که از سوی مراجع در قم یا سفارت ایران در بغداد پشتیبانی می شود. 

برخی سیاستمداران شیعه که از این فعالیت ها آگاه هستند، می گویند که برخی از این موسسه ها، از روحانیون جوان پشتیبانی کرده و برای آن ها سفرهای زیارتی مجانی به مزارهای شیعه در ایران و همچنین دیدارهایی با آیت الله خامنه ای در تهران ترتیب می دهند. 

یکی از رهبران بلند پایه که زیر نظر آیت الله خامنه ای در عراق فعالیت می کند و خواسته نامش فاش نشود، به خبرگزاری رویترز گفته است: ''برنامه بزرگی در عراق داریم که هدف از آن، گسترش ولایت فقیه است و آموزش جوانان در راس این برنامه است.''

او افزوده است: ''ما خواهان برپایی دولت اسلامی در عراق نیستیم اما دستکم می خواهیم مجموعه های انقلابی ایجاد کنیم که برای جنگ با هدف دفاع از تشیع آماده باشند.''