735 میلیارد دلار درآمد نفت ایران و سهم مردم؟ هیچ

ایران ب ب ب
سرمایه، رضا غیبی: بررسی درآمد حاصل از فروش نفت خام نشان می دهد متوسط درآمد سالانه دوره دولت احمدی نژاد 5/2 برابر متوسط درآمد سالانه دوره خاتمی، 2/4 برابر دوره هاشمی، 8/4 برابر دوره موسوی و پنج برابر دوره 9 ساله پهلوی بوده است. متوسط درآمد حاصل از فروش نفت خام ایران در چهار سال گذشته44/64 میلیارد دلار بوده که این رقم در دوره هشت ساله اصلاحات 71/25 میلیارد دلار، در دوره هشت ساله سازندگی 44/15 میلیارد دلار، در دوره بعد از انقلاب نکبتی سال 57 و هشت سال نخست وزیری موسوی 27/13 میلیارد دلار و در 9 سال پایانی حکومت محمدرضا پهلوی 76/12 میلیارد دلار بوده است. پس از وقایع سال 57 و تصمیم دولت موقت برای کاهش تولید نفت خام، تولید نفت با بیش از 50 درصد کاهش به 3/2 میلیون بشکه در روز رسید. با کاهش تولید نفت خام درآمد حاصل از صادرات نفت نیز کاهش پیدا کرد. پس از کاهش تولید نفت خام در سال های اول انقلاب، نکبتی سطح تولید هیچ گاه به شش میلیون بشکه در روز نرسید و به آن دوران بازنگشت ولی با افزایش بهای نفت خام درآمد حاصل از صادرات نفت افزایش پیدا کرد. درآمد حاصل از صادرات نفت خام بعد از انقلاب نکبتی 57 و تا پایان دوره نخست وزیری میرحسین موسوی

146 میلیارد دلار بوده است. در هشت سال ریاست جمهوری هاشمی و دوران سازندگی درآمد حاصل از فروش نفت خام کشور به 5/123 میلیارد دلار رسید. با افزایش نسبی تولید نفت و بهای آن درآمد حاصل از صادرات نفت در دوره اصلاحات و ریاست جمهوری خاتمی رشد قابل توجهی داشت و در هشت سال 84- 77 بالغ بر 7/205 میلیارد دلار شد.

درآمد دولت نهم 35 درصد کل درآمد 30 سال اخیر
درآمد حاصل از فروش نفت خام در دولت نهم بالغ بر 258 میلیارد دلار بوده که 35 درصد کل درآمد 735 میلیارد دلاری بعد از وقایع سال 57 را شامل می شود. همچنین این میزان درآمد دولت نهم، 30 درصد کل درآمد حاصل از فروش نفت در 40 سال گذشته را شامل می شود. اگر درآمد نفت را به تفکیک دولت های موسوی، هاشمی رفسنجانی، خاتمی و احمدی نژاد مورد توجه قرار دهیم تا مشخص شود در دوره زمامداری هر دولت دقیقاً چقدر نفت فروخته شده است می توان دریافت در دولت موسوی درآمد نفت معادل 72/102 میلیارد دلار، در دولت هاشمی رفسنجانی 6/123 میلیارد دلار، در دولت خاتمی 176 میلیارد دلار و در دولت احمدی نژاد نیز 270 میلیارد دلار فروش نفت رخ داده است.

ارزیابی درآمد نفت و کاهش ارزش دلار در 40 سال گذشته
کارشناسان، در ارتباط با قدرت خرید دلار یا قدرت برابری دلار در برابر سبد کالاها، معتقدند ارزش برابری دلار در مقابل کالا، حداقل به میزان سه تا چهار برابر تضعیف شده است. به عنوان مثال در سال های 1352 تا 1357 که نرخ دلار معادل هفت تومان بوده، قیمت گوشت قرمز کیلویی 3 تا 4 تومان و قیمت یک پاکت سیگار وینستون سه تومان بوده و با یک دلار یا هفت تومان امکان خرید دو کیلو گوشت یا دو پاکت سیگار وینستون فراهم می شد. این در حالی است که برای خرید یک کیلو گوشت به قیمت 10 هزار تومان باید 10 دلار یا برای خرید دو پاکت سیگار باید چهار دلار پرداخت شود. به عبارت دیگر ارزش دلار در برابر خرید کالا یا قدرت برابری آن چهار تا 10 برابر در مورد گوشت و سیگار خارجی تضعیف شده است. برخی کارشناسان معتقدند اگر سیاست دولت مبنی بر حفظ ارزش ریال اجرا نمی شد نرخ دلار باید به 2500 تومان می رسید و در آن صورت قیمت یک کیلو گوشت چهار دلار ارزشیابی می شد.

در هر صورت کاهش ارزش دلار در برابر سبد کالاها قطعی و حتمی است و براین اساس، باید میزان درآمد نفت سال های قبل از انقلاب را با دلار پرقدرت ارزیابی کرد و بر مبنای همین مثال های ساده ارزش
115 میلیارد دلاری درآمد 9 ساله قبل از انقلاب معادل حدود 450 تا 500 میلیارد دلار فعلی است. به همین ترتیب باید در مورد ارزش دلار در سال های اول انقلاب با شرایط فعلی به ارزیابی ارزش دلار در برابر سبد کالا توجه شود زیرا دلار به تدریج و طی 40 سال گذشته ارزش خود را از دست داده و بعد از پایان حاکمیت سیستم بر تن وودز (پایه طلا) ارزش دلار به طور مستمر کاهش داشته و شاید از همین رو است که اعضای اوپک معتقدند باید نفت را بر پایه ارزهای دیگری بفروشند.