حکایت دو نی و يك نوا دربلوچستان
موسیقی از سپیده دم تاریخ همراه انسان بوده تا بوسیله آن غمها و شادی ها را بیان و ابراز نماید.قوم بلوچ هم به عنوان یک قوم کهن هم از این امر مستثنی نبوده است.موسیقی بلوچ از غنی ترین موسیقی ها دربین اقوام ایرانی می باشد.تنوع آلات موسیقی بلوچی گواهی بر این مدعاست.برخی از این آلات موسیقی مخصوص قوم بلوچ و منحصر بفرد است.نی و نی نوازی به اشکال مدرن و سنتی تقریبا در موسیقی تمامی اقوام و ملل جهان وجود دارد.دونی نوازی موسوم به دونلی درایران وشبه قاره هند متعلق به قوم بلوچ بوده واز سازهای اختصاصی موسیقی بلوچی به شمار می رود.نی و جفت نی از جمله سازهای بادی هستنند.دونلی درموسیقی بلوچ سازی است که درمقام های شاد و غمگین نواخته می شود.در گذشته یکی از کاربردهای مهم این استرومنت بیشتر در موسیقی درمانی در مناطق مختلف بلوچستان بوده است.مراسم زار وباد موسوم به "گواتی" هنوز کم و بیش در بلوچستان وجود دارد.بیمار که موجودات ماورایی در جسم وجانش حلول کرده اند با موسیقی درمان می شود.درگذشته تک نی و اخیرا جفت نی(دونلی)در اجرای این نوع موسیقی ازمحوری ترین سازها به شمار می رود.سازنده ومبدع این ساز درتاریخ موسیقی بلوچی همانند "بنجو"که سازنده آن مرحوم"بلاول بلجم"می باشد مشخص نیست.مرحوم استاد مصری خان(کمیسوخان) جمالی از بلوچ های ایالت سندپاکستان درنیم قرن گذشته ازاساتید بزرگ ومسلم دونلی بوده است.استاد جمالی این سازجدید را در شبه قاره و سراسر جهان به عنوان سازی بلوچی و منحصربفرد معرفی کرد.این استاد برجسته دونلی علاوه بر این سازجفت نی را که سابقا اغلب در مراسم موسیقی درمانی استفاده می شد ازمحجوریت به درآورد وبه صورت فعال و توانمند وارد موسیقی نوین بلوچ نمود.خلاقیت های استاد جمالی در اجرای انواع مقامهای موسیقی بلوچی بااین ساز جدید موقیعت این سازرا تثبیت کرد.مصری خان شاگردان بسیاری درنوازندگی دونلی تربیت نمودکه اکثرا درایالت سند ومناطق همجوار ایالت بلوچستان سکونت دارند."علی محمد بلوچ"در منطقه "پنجگور ایالت بلوچستان پاکستان یکی دیگر ازدونی نوازان مشهور و در قید حیات می باشد.
استاد شیرمحمد اسپندار در بلوچستان ایران نیز یکی از استادان بزرگ و صاحب نام دونلی می باشد.ایشان نیزنواختن دونلی را پس از مهاجرت به ایالت سند پاکستان فراگرفت.استاد اسپندارهم همانند استادمصری خان جمالی در معرفی دونلی در جهان و بویژه در زادگاهش ایران نقش بی بدیلی ایفا نموده است.سازدونلی اسپندارنیز سرود هجروزهیرو اشک ولبخندهای قوم بلوچ است که از نای دونلی این هنرمند بزرگ طنین انداز می شود.شخص استاد اسپندار و ساز سحرانگیزش بدون تردید به نماد وسمبل بلوچ و سرزمینش بلوچستان تبدیل شده است. مرحوم موسی بلوچ از شهرستان نیکشهر،لاغر جت از چابهاروعبدالرحمن نارویی از بمپور ازدیگر نوازندگان دونلی در بلوچستان هستند که یا مستقما از شاگردان استاد اسپندارو یا تحت تاثیر نوازندگی ایشان قرار دارند.ناسپاسی خواهدبود اگراز شخصیت فرهنگی و اجتماعی و فرزند استان سیستان وبلوچستان جناب عادل مزاری دبیرکلان شهرهای کشور در برگزاری همایش نکوداشت استاد اسپندار در مرکز کشور قدردانی ننماییم.کاش دراستان هم ادارات متولی بیشتر قدر هنرمندان را می دانستند وبر صدر می نشاندند.زحمات بی دریغ جوان و فعال فرهنگی محمد دین دشتی در برگزاری این نکوداشت در تهران هم شایسته تقدیراست.
عبدالوهاب بلوچ
*این یاداشت در ویژه نامه نکوداشت اسپندار منتشر شده است
استاد شیرمحمد اسپندار در بلوچستان ایران نیز یکی از استادان بزرگ و صاحب نام دونلی می باشد.ایشان نیزنواختن دونلی را پس از مهاجرت به ایالت سند پاکستان فراگرفت.استاد اسپندارهم همانند استادمصری خان جمالی در معرفی دونلی در جهان و بویژه در زادگاهش ایران نقش بی بدیلی ایفا نموده است.سازدونلی اسپندارنیز سرود هجروزهیرو اشک ولبخندهای قوم بلوچ است که از نای دونلی این هنرمند بزرگ طنین انداز می شود.شخص استاد اسپندار و ساز سحرانگیزش بدون تردید به نماد وسمبل بلوچ و سرزمینش بلوچستان تبدیل شده است. مرحوم موسی بلوچ از شهرستان نیکشهر،لاغر جت از چابهاروعبدالرحمن نارویی از بمپور ازدیگر نوازندگان دونلی در بلوچستان هستند که یا مستقما از شاگردان استاد اسپندارو یا تحت تاثیر نوازندگی ایشان قرار دارند.ناسپاسی خواهدبود اگراز شخصیت فرهنگی و اجتماعی و فرزند استان سیستان وبلوچستان جناب عادل مزاری دبیرکلان شهرهای کشور در برگزاری همایش نکوداشت استاد اسپندار در مرکز کشور قدردانی ننماییم.کاش دراستان هم ادارات متولی بیشتر قدر هنرمندان را می دانستند وبر صدر می نشاندند.زحمات بی دریغ جوان و فعال فرهنگی محمد دین دشتی در برگزاری این نکوداشت در تهران هم شایسته تقدیراست.
عبدالوهاب بلوچ
*این یاداشت در ویژه نامه نکوداشت اسپندار منتشر شده است
No comments:
Post a Comment