بلوچستان ءِ آجوئی ءِ رہبند

بلوچستان ءِ آجوئی ءِ رہبند

پیشگال

بلوچانی بُن پیرکی ھند ءَ بلوچستان گْوشنت۔ بلے تاں روچ مروچی بلوچ وتی ملکءِ وت واجہ نہ انت ۔ بلوچ سکّی ءَُ سوری، ڈُکّ ءَُ ویلانی یکشلا آماچ بوتگ انت ۔ اے ظلم ءَُ زوراکیانی رنگ ءَُ دروشم نوزدہمی ءَُ بیستمی کرن ءِ سامراجی جنگاں چہ ھچ وڑءَ کمتر نہ انت۔ ءَُ ایشاں بلوچستان ءِ قدرتی ئیں دیمروی تباہ کرتگ ءَُ بلوچ راج ءَ وتی باندات ءِ بابت ءَ وت فیصلہ کنگءَ چہ داشتگ۔

بلوچستانءِ راجدپتر ءِ تہءَ بِستار کرزیں وھد سال 1666 ؁ اِت کہ اے دورءَ بلوچانی جتاجتائیں بہر کفیڈریسیَ ھور ءَُ تپاک بوتگ انت ءَُ راجی استان ءِ بُن ھِشت ایر کنگ بوتگ ۔ ھوری ءَُ ھمتپاکیءِ اے وھدءَ بلوچ راج ءَ گوں وتی ھمساھگ ءَُ دری راجاں وتی سفارتی رشتہ گہتر کتگ ات۔

ھژدمی کرنءَ بلوچانی سیاسی مزن رہشون ءَُ سروک میرنصیر خان بلوچ (1749-1794)کہ آ نوری نصیر خان ءِ نامءَ ھم زانگ ءَُ پجّارگ بیت ، بلوچستان ءِ راجدپتری ، سیاسی ءَُ زمینی سیمسران گیشّین ایت۔

برطانیہ ءَ 13 نومبر 1839 ؁ ءَ آزاتیں بلوچستان ءِ سرءَ اُرش کرت۔ برطانیہ ءِ پلینڈ ءَُ پندلیں رہبند "Divide and Rule" بزاں بہر ءَُ بانگ بہ کن ءِ رِدءَ بلوچستان پہ مُدامی سہ مزنیں ونڈانی تہءَ بہر کنگ بوت۔ 1871 ؁ ءَ یک لِیک یے ’’گولڈ اسمڈلائن ‘‘کشّگ بوت کہ ایشیءِ رِدءَ بلوچستان ءِ روکپتی بہر گجر(قاجار) ءِ کہول ءَ دیگ بوت۔ 1893 ؁ءَ یک دگے لیک یے چِکّگ بوت۔ اے لِیک ءِ رِدءَ بلوچستان ءِ گوریچانی بہر افغانستان ءَ دیگ بوت۔ اے وت گڑیں کِشک ءَُ لیک بلوچ راج ءِ رزا ءَُ نپ ءَُ گہبودی ءِ ھلاپ ءَ کشّگ بوتگ انت ۔
روکپتی بلوچستان ءِ سرءَ قاچاری دور ءِ قوضہ کسانیں مُدّتے ءَ ات۔ بیستمی کرن ءِ اولی دہک ءَ چہ بلوچستان ءِ سرءَ آیانی قوضہ ھلاس بوت۔ 1916 ؁ ءَ برطانیہ ءِ حکومت ءَ بلوچ سیاسی سروکانءَ
روکپتی بلوچستان ءِ حقیں حاکم منّ اِت۔ بلے یکبرے پدا 1928 ؁ءَ پارسی فوج ءِ سروک رضاخانءَ روبرکتی بلوچستانءِ سرءَ قوضہ کُرت۔

بلوچ راج ءَ اے ظلم ءَُ زوراکی ھچبر نہ منّ اِتگ ءَُ چہ آجوئی ءِ گِرگ ءِ جہد ءَ ھچبر پد نہ کِنزاِتگ۔چہ برطانیہ ءَ وتی سرجمیں آجوئی ءِ گِرگ ءِ ھاترءَ راجی رِدءَ مہکمیں سیاسی جہدچہ 1920 ؁ءِ دہک ءَ بندات بوتگ ات۔ بلوچ را ج ءِ بے مَٹّیں کوشستانی سوب ءَ انگریزانی چہ رودرتکی بلوچستان ءَ در کپگ ءَ رند بلوچستان 11اگست 1947 ؁ ءَ آزات بوت۔ بلوچستان ءِ آزاتی ءِ جار چہ نئی دہلی ءَ شنگ کنگ بوتءَُ اے ھال 12اگست 1947 ؁ءَ ’’دی نیویارک ٹائمز‘‘ءَ چاپ ءَُ شنگ بوتگ۔ بلوچستان ءِ کستریں دیوان ءَ 12دسمبر ءَ بگرداں 15دسمبر1947 ؁ءَ وتی دیوان ءِ تہءَ بلوچستان ءِ آجوئیءَ پہ تپاکی منّینتگ۔ بلوچستان ءِ مستریں دیوان ءَ ھم 2جنوری ءَ بگرداں 4جنوری 1948 ؁ءَ نندوکیں دیوانءِ تہءَ کستریں دیوانءِ فیصلہ ءِ پلّہ بندی(توسیق) کنگ بوتگ ءَُ راست گْوشتگ ءَُ منّینتگ۔

14اگست1947 ؁ءَ ’’پاکستان ‘‘ءِ نامءَ وتساچ ءَُ وت گڑیں اسلامی ملکے جوڑ کنگ بوت۔ اے ملک چہ بِنداتءَ آجوئیں بلوچستان ءِ سرءَ خطرہ یے جوڑ بوتگ ات۔ پاکستان ءَ جوڑ بوھگ ءِ ھشتمی ماہءَ پد 27 مارچ 1948 ؁ ءَ آزات بلوچستان ءِ سرءَ اُرش کت ءَُ بلوچستان پہ زور گپت۔

اے قوضہ گیری لس مہلوک ءِ آزاتی ءَُ وت حکومت کنگ ءِ حق ءِ میان استمانی رِدءَ منیتگیں لیکہانی ھلاپ اَت ءَُ وتی حقانی بابت ءَ سہی زانت بوھگ ءَُ اے قوضہ ءِ پشتءَ بے انصافی ءِ سوب ءَ لس مہلوک نوں لگتمال کنوکءَُ چیر دست کنوکیں طاقتانی ھلاپءَ ھمتپاکیں وڑے ءَ ھورءَُ یکجاہ بوھان انت ۔ آیانی جمہوری جہد ءَُ کوشست شرّ ءَُ گہتر بوھان انت ءَُ شرّ ترءَُ گہتریں آسرے ءِ نیمگءَ روگءَ انت۔ ھمک آیوکیں روچ ءَ بلوچستان ءِ مہلوک ءِ دلاں آزاتی ءِ بُنکی حق ءِ مارشت گیش بوھان انت۔
بلوچ راج ھور ءَُ ھمتپاکیں وڑےءَ ظلم ءَُ زوراکی ءِ ھما تب ءَ سرپد بوھان انت کہ آیانی وجود ءَُ ھستی ءِ سرءَ خطرہ انتءَُ آ وتی دوستیں راج ءَ را گارءَُ بیگواھی ءَ گِندان انت ۔ آ سرپد اَنت کہ اگاں اے قوضہ گیری ءِ ھلاپءَ گام چست کنگ نہ بوت ءَُ ایشیءِ دیم دارگ نہ بوت تہ آ وتی جندءِ ڈیھ ءَُ گلزمین ءِ تہءَ پد منتگ بنت ءَُ اقلیت ءِ تہءَ بدل بنت۔

بلوچستان ءِ سرءَ دری ریاستانی زوردستی ءِ سبب ءَ بلوچستان ءِ ر وزگار ءِ در ءَُ وسیلہ ، چاگردءَُ سیاست ، تعلیمی (وانگ ءَُ زانگی) ءَُ قانونی ادارہاں دیمروی نہ کرتگءَُ باز پُشتءَ کپتگ انت ۔ اے زوراکیں ریاستانی سبب ءَ بلوچ اوبادگانی کْوھنیں زانت ، بُودءَُ سِنچ ءَُ علم ءَُ زانتءَ را گارءَُ بیگواہ کنگ بوتگ ءَُ نوکیں کالونی دور ءِ ھوارءَُ سواریں سِنچے دیمءَ آرگ بوتگ ۔ زوراکیں راجانی اے کار ءَُ کارپداں
بلوچستان ءِ مہلوک ءِ دودءَُ ربیدگ ، زبان ، لبزانک ، رسانک،زیمر، ازم ، راجی کیلوءَُ چاگردی شرپانءَ نزور ءَُ کمزورکرتگ۔

چہ اے قوضہ گیری ءَُ ظلم ءَُ زوراکی ءَ حکمراناں مہلوک ءِ لگتمال کنگ ءِ موہ رستگ۔ ءَُ اے بلوچستان ءِ چاگردی ءِ وتی آزاتیں رُدوم ءَ داشتگ۔ ءَُ ایشیءَ ابید قوضہ گیر طاقتءَ تیوگیں بلوچستانءَ یک پراہ ءَُ شاھگانیں لشکری بُنجل(فوجی چھاؤنی)ءِ تہءَ بدل کنگ ءَ سوب مند بوتگ انت۔ ءَُ بلوچ سرڈگار یک زندانے جوڑ کرتگ۔ اے کار ءَُ کردءِ وھدءَ بلوچستان ءِ تہءَ چہ درءَ آورتگیں جہادی ، مذہبی ، ھژمگرءَُ ناشرکار ءَُ استان ءِ پلہ مرزی کنوکیں دُزّ ءَُ ڈنگانی گوازی جاھے جوڑ کرتگ۔ اُرش کنوکیں استان ءِ رودینتگ ئیں باسک گوں سرمستی ءَُ دلیریءَ کار کنگ ءَ انت ءَُ ھرکسے ءِ سرءَ ظلم کنگ بہ لوٹنت ، کرت کن انت ۔ آیانی ناجائزیں طاقت ءَُ زوراکی ءِ بُنزہ انت۔ آ ھر وھدءَ کہ لوٹنت بلوچاں دزگیر کن انت ، تیرجن انت ، بندی کن انت ، آزاردینت ءَُ روماش انت ءَُ کُش انت۔

آیانی نشانگ جوڑ بووکیں مردمانی تہءَ بلوچ چاگردءِ چہ کُلاں گیش وانندگیں ، زانتکارءَُ کوّاسیں مردم ھوار اَنت ۔ ایشانی نشانگ جوڑ بووکیں بلوچ نودربر، پوریا گر، بزگر، باپاری، لبزانکار ، گشندہ ، وکیل ، درمانکار ، نیکراھی سوجکار ءَُ مزن شہدربرجاھانی استاد ءَُ پروفیسر ھوار انت ۔
چہ ایشیءَ ابید بلوچستان ءِ پیرین، کسانیں زہگءَُ زالبول ھم ایشانی ظلم ءَُ زوراکیءِ آماچ انت۔ بلوچ سیاسی سروک ءَُ بنی آدمی حقانی کارندہان ءَ قرون وسطیٰءِ زمانگ ءِ ڈولءَ جَنَگ ءَُ روماشگ بیت ۔ بازیں بلوچ گار ءَُ بیگواہ کنگ بوتگ انت ءَُ آیان ھچ ھال ءَُ احوال ھم نیست انت ۔ اے گارءَُ بیگواہ ءَُ اثر مندیں مردمانی ھاندان ءَُ کہول ءَُ دوستاں بید اندوہ ءَُ غماں ، تُرس ءَُ پریشانی ءَ دگہ ھچ ٹیکان(سہارا) ءَُ راہ در نیست۔

بلے اے ترسءَُ بیم ءِ جاور ءِ تہءَ ھم بلوچ راج ءِ دود ءَُ ربیدگ ھما وڑءَ زندگ انت ۔ ءَُ مروچیگیں چاگردءِ تہءَ ھم ھست ءَُ سلامت انت۔ سیکولر بوھگ ، اعتدال پسندی ، فکری شاھگانی ، آجو پسندی ، سگّ ءَُ اوپار ، امن ءَُ ایمنی راجدپتری رہبندانی رِدءَ گوں بلوچ ءِ دود ءَُ ربیدگ ءَ بندوک انت ءُ بلوچ بُنکی رِدءَ یک سیکولر راجے کہ اے جتاجتائیں ھیال ءَُ لیکہ داروکیں ءَُ جتاجتائیں نیکراھیانی سرءَ کار بندگ بوھگ ءِ اجازت دنت ۔زندگ بوھگ ءِ حق ءَُ آزاتی ءِ شرپ ءَُ عزت دیگ بلوچ راج ءِ بندری ربیدگ انت ۔ بلوچ ریاست ءِ تہءَ مرگ ءِ سزا ءَ اخلاقی ءَُ سیاسی رہبنداں چہ در زانگ بیت ۔لس بلوچ مہلوک ءِ تہءَ ھما درہیں دود ءَُ جوانی ھست انت کہ اے یک سُرپُر کنوکیں شرپ مندیں جمہوری ءَُ روشن ھیالیں چاگردءِ دیمروی ءِ ھاترءَ المّی انت ۔

ایشیءِ پجّی ءَ بلوچ گلزمین چہ چیر زمینی معدن ءَُ گنجاں پُرّ ءَُ چکار انت ءَُ استراتیجی حوالہءَ بلوچستان دنیا ءِ شر تریں جاگہے زانگ بیت۔ بلوچستان یک گْوزجاگہے ءِ پیمءَ انت کہ اے دوریں رودرتکی ملک، زِرباری ایشیا، مشرق وسطیٰ ءَُ نیامی ایشیا ءِ ملکانی راھاں ھوار گیجیت۔ بلوچستان ھمے امیر ءَُ شاھگانیں ھندانی نیامءَ مال ءَُ از بابانی بر ءَُ آر ءِ امبارءَُ ڈیپویے جوڑ بوت کنت۔میان استمانی باپار ءِ ھاترءَ بلوچستان ءِ تیاب دپی بندناں کارمرز بوت کنت ءَُ ایشیءَ چہ ابید بلوچستان ءِ تیاب ماہی گیری ءُ زرِی وارک ءِ دیمروی ءِ ھاترا کارمرز بوت کنت۔ بلوچستان ءِ پراہ ءَُ شاھگانیں زمین پہ کِشت ءَُ کِشار ی ، زراعت ءَُ سامانءَُ اوزارانی پیداک کنگ ءَ کارمرز بوت کنت۔ ءَُ ایشی ءِ بے مٹّیں ھند شمسی(روشی توان)، گْواتی ءَُ زِری توان پیداک کنگءَ ھم بے درور اِنت ۔ گیشتر معاشی در ءَُ وسیلہ بلوچستان ءِ تْرندیں دیمروی ءِ پدّراھیءَ کن انت۔
بلوچستان ءِ ھند ءِ کسانیں آبادی ءَُ گنجیں معاشی درءَُ وسیلہ ءِ سبب ءَ بلوچستان دنیا ءِ امیریں ھندانی تہءَ شمار بوت کنت۔ بلوچستان ءِ آجوءَُ جمہوری سرکار ءِ چیر دستی ءَ کمیں وھدءِ تہءَ بلوچ راج اے ھند ءِ نوک ، ھستومند ءَُ جمہوری قوم جوڑ بوت کنت۔

چوشیں ھچ سوبے نیست کہ بلوچستان ءِ یکتائیں سرڈگارءَُ آئیءِ بازیں قدرتی معدن ءَُ سیکولر دودمان ءِ بوھگءَ گوں آئی گزران اوشت ءِ آماچ بہ بیت۔ ناجائزیں چیردستی ءَُ قوضہ گیری بلوچستان ءِ دیمروی ءَ دارگ ءِ مستریں ا ڑانڈ انت اگاں بلوچستان ءِ سرءَ ناجائزیں قوضہ کنگ مہ بوتیں گڈا مروچی بلوچستان ءِ اقتصادی ، سیاسی ، قانونی ، چاگردی ءَُ آئی ادارہانی دیمروی چہ ھمساھگیں مُلکاں دیمتر شتگ ات۔

اے بلوچستان ءِ مہلوک ءِ حق انت کہ وتی قسمت ، مروچی ءَُ باندات ءِ گہتری، وشحالی ، چہ ناجائزیں قوضہ ءَ آجوئی ءَُ چہ زوراکیں دری راجانی زوردستی ءَ فیصلہ ءَ وت بہ کنت۔ یک زانتکارءَُ سرپدیں ءَُ جمہوری دودانی منوک ھچبر گوں وشّ ءَُ وشدلی وتارا کالونی طاقتانی غلامی ءِ دسگاں بندوک نہ کنت ۔ ھرچ بلوچ وتی تجربہ ءِ بنیاد ءَ زانت کہ زوراکیں راجاں آیاں وتی جندءِ ماتیں گلزمین ءِ سرءَ چو درآمدانی ڈولءَ بے شرپ کرتگ۔

نوں بلوچاں ھور ءَُ تپاکی آجوئی ءِ ارادگ کرتگ ءَُ وتارا ایدگہ تیوگیں آجوئیں راجانی لڑءَ ھوار بیگ عہد کرتگ۔ سرجمیں آجوئی گرگءِ ھاترءَ ، ءَُ بلوچستان ءَ واتر یک آزات ءَُ جمہوری ءَُ سیکولر یں استانے ءِ جوڑ کنگءَ گوں بلوچستان ءِ تیوگیں مردمانی سرجمیں حقانی مازمانی دیگ بوت کنت۔ اے رہبند ھما ھیال ءَُ لیکہ انت کہ ایشی سرءَ کار بند بوھگءَ گوں ما وتی راج ءَُ وتی وطن ءِ ھاترءَ ھما مستریں مول ءَُ مراد ءَ گپت کرت کنیں۔

آجوئی ۔ جمہوریت ۔ انساپ

اولی بہر
بُنکی ءَُ بُندری حق

شق 01: چوشکہ بلوچستانءِ سرءَ غیر قانونی قوضہ کنگ بوتگ، ھمے سوبءَ یک آزات ءَُ جمہوری بلوچستان ءِ ھاترءَ جہد قانونی ءَُ جائز انت۔

شق 02: بلوچ راجی جہد ءِ مول ءَُ مراد بنیادماں زندگْوازینگ ءِ حق دیگ ، رکّینگ ، وت پہریزی ءَُ چاگردءِ تہءَ ھر مردمے ءِ حقاں برابریں دروشمے ءَ جم دارگ انت۔

شق 03: بلوچ راجی جہد ءِ تہءَ ھمک مردم ءَ اخلاقی مستری دیگ وت یک مقصدے، نہ کہ اے پہ دگہ مقصد ءِ دست گرگ ءِ ھاترءَ انت ۔ ھمے سوبءَ درہیں مردم برابر انت۔

شق 04: بلوچ راجی جہد یک سیکولر جنزے ، ایشی مولءَُ مراد ایش انت کہ مذہب چہ ریاست ءَُ سیاست ءَ جتا بہ بیت۔ ایشیءِ بنیاد مذہب ءَُ نظریانی لیکہاں چہ گیشتر دلیل ءَُ گْواچن ءِ سرءَ بہ بیت۔

شق 05: مذہبی آجوئی ، عقیدہ ءَُ ھر ڈولیں گپّانی درشانگ بلوچستانءِ مہلوکءِ بندری حق انت ۔ اے باتءَ ھر مردمے آزات انت کہ کجام ھم مذہب ءِ منوک بہ بیت یا دگہ غیر رواجی عقیدہ ءَُ سِتک ءِ سرءَ کار بند بہ بیت ۔ بلے شرط ایش انت کہ اے وڑءَ آ وتی مذہب ءَُ عقیدہ ءَ دگہ کسے سرءَ پہ زور مہ مُشیت ءَُ اے وڑءَ اے دگہ مردمانی جتاجتائیں عقیدہ ءِ منوکانی آزاتیءِ دیمءَ ا ڑاند مہ بیت۔

شق 06: بلوچ جمہوری جہد ءِ مول ءَُ مراد نپرءِ وت واجہی ءَُ آزاتی ءِ ھاترءَ انت ۔ اے جُنز اے راست ءَُ گْواچنیں گپّءَ منّیت ءَُ دلبڈی دنت کہ بنیادم ءِ فکر ءَُ لیکہ ءِ ھچ حد ءَُ سیمسر نیست۔ اے ڈولیں تب بنیادمانی فطرتءِ جوانی انت کہ آزاتیں فکر ءَُ پدّرائشت ءَ پیش داریت۔ ما
بنیادمانی اے ڈولیں تبءَُ
لیکہاں جْوان ءَُ شاھگانیں چاگردےءِ تہءَ رُدوم زورگءِ دلبڈی ءَ دئیں ۔ ھیال ءَُ لیکہ چہ بنیادم ءِ وجودءَ جتا نہ بیت ۔ ھورک ءَُ پوچیں بنیاد پرستی کہ بنی آدم ءِ ھیال ءَُ لیکہاں گوں ظلم ءَُ جور ءَ داریت ، آ بنیادمءِ فطرت ءَُ بُنکی حقانی ھلاپ انت ۔ پمشّکا ءَ بلوچ جمہوری جُنز آزاتیںھیال ءَُ لیکہ ، ھیالانی پدرائشت ءَ را اولیت دنت۔

شق 07: اے چہ بنءَُ بُندرءَ بنیادم ءِ لیکہ ءَُ فطرت انت کہ فکر ءَُ ھیال سرپد ءَُ پوہ بیگ ، سوج ءَُ شَورءَُ اعتقاداتانی تہءَ فرق بیت۔ اے ردءَ فکری آزاتی ءَُ فکری پدرائشت ءِ پادمال کنگ بنیادم ءِ فطری حق ءَُ انساپءِ ھلاپ انت ۔

شق 08: مردین ءَُ زالبولانی نیامءَ برابری بلوچ جمہوری جہد ءِ بنکی راہءَُ رہبند انت ۔ یک آزات ءَُ جمہوری بلوچستان ءَ مردین ءَُ زالبول برابری ءَ چارگ بنت ءَُ قانونءِ ردءَ درہیں حق، دیمپانی کنگ ءَُ آزاتی ءِ حق ھوار انت ۔ اے برابری چاگرد ءِ درہیں تکانی تہءَ راجمانی ، اقتصادی ، وانگی ، دود ءَُ ربیدگی ءَُ سیاسی حقانی تہءَ دیگ بنت۔

دومی بہر
جدوجہد ءِ ھوریں وڑءَُ پیم

شق 09: بلوچ راجی جہد آزات ءَُ جمہوری بلوچستانءِ ھاترءَ کُلاں ھوار کنگ انت۔ اے جہدپہ درائیں مہلوک ءَ انت کہ بلوچستان یا درملکاں نندوک انت ۔اے جہد ءِ تہا آجو پسندیں مردین، جنین آدم ءُ زَھگ بِلّے کہ جتائیں سیاسی لیکہ، ٹک یا کہول پشدَرے، یا مذہبی سِدکے دار انت، ھوار انت۔
شق 10: آجوئیءِ ھاترءَ بلوچ جہد ، آجوئیءِ جہدانی دستورے ۔ بلوچ آجوئی ءِ اے دستور نہ ایوک ءَ
بلوچ بلکیں ھر میان استمانی قومانی کمکءَ پہ آزات ءَُ جمہوری بلوچستان ءَ قبول کنت۔ آجوئی جہد ءِ
دروشمانی تہءَ آزاتیں پارٹی سیاست، تپاکیں گل، ایسوسی ایشن چوشکہ واپاری گل، رود رہبرانی گل، زالبولانی گل، نبشتہ کارانی گل، وکیلانی گل، تاکارانی گل، دہکانانی گلءَُ دگہ ھوار انت ۔ چریشیءَ ابید اے جہد ءِ تہءَ پریشر گروپ ، بنیادمانی حقانی کارندہ ، چاگردزانت ، مصیبت آماچیں مردمانی ھاندان ، کوّاس ، ھستہی(جوہری)سِلاھانی ھلاپءَ جہد کنوک ، جنگ دژمن ءَُ شہری نافرمانی ءِ کوّاس ءَُ وتی راجءِ پہازگءَُ پہریزگ ھوار انت۔

شق 11: قوضہ گیریں استانءِ دروگیں پارلیمنٹ ءَ ھوار بوھگ اے منّگ نامہ ءِ ھلاپ انت ۔ سامراجءِ رزاءَ گوں سامراجی ادارہانی تہءَ بہر زورگ ھمے آزاتی گرگءِ جہدءِ دیمءَ ا ڑاند جوڑ بنت۔ یک نپرے یاکہ سیاسی گلے کہ اے منّگ نامہءَ منّیت آ پاکستان ءَُ ایرانی پارلیمانی نظام ءِ بہر بیت نہ کنت۔

شق 12: آجوئیءِ جہد ءِ کُلّیں وڑءَُ پیم میان استمانی قانونءِ سیمسر ءَُ بنیادمانی حقانی روءَُ رہبندانی رِدءَ بنت۔

سیمی بہر
سیاسی نظام ءِ قانونی جواز

شق 13: بلوچانی آجوئیءِ جہد ءِ مستریں مول ءَُ مراد ایش انت کہ بلوچانی مقدر بلوچانی جندءِ دستءَ دیگ بہ بیت۔

شق 14: سیاسی رہبند ءِ ھما قانون ءَُ اخلاقی جواز کہ آ بلوچستان ءِ تہءَ لس مہلوک ءِ آزات ءَُ جمہوری گچین کاری ءِ رہشونی ءَ کنت بائد انت کہ تپاک راجانی گل(UNO)ءِ چمانی چیرءَ بہ بیت ۔ ایشی ءَ چہ ابید دگہ آزاتیں ادارہاں چارءَُ تپاس ءِ حق بیت ءَُ آہانی چارءَُ تپاس ءِ رِد ءَ قومی ءَُ میان استمانی ھالرسان
آزاتیں وڑےءَ چارءَُ بیچار بہ کن انت۔

شق 15: بلوچستان ءِ تہءَ ھچ ڈولیں سیاسی رہبند جائز ءَُ قانونی منّگ نہ بیت تنا وھدے کہ آ ناجائزیں قوضہ ءَُ زورگپتی ءَ آجو مہ بیت۔ بلوچستان ءِ تہءَ جہگیر جمہوریت (Representative Democracy) ءَُ مردمانی وت واجہی جائزیں رہبندانی رِد ءَ بیت ءَُ سیاسی طاقت مردمانی بیت نہ چوش کہ آیانی نامءَ دگہ یکے کارمرز بہ کنت۔

شق 16: ھما سیاسی طاقت ءِ جوڑشت کہ قوضہ گیریں راجاں بکشاتگ آ بلوچستان ءِ مہلوک ءِ وت واجہی ءِ ھلاپ انت ۔ اے دابیں ظالمیں سیاسی رہبند چہ آزاتی ءَُ جمہوریت ءَ رَد انت ۔

شق 17: جمہوریت ءَ دوبہر کنگ ءِ جیڑہ ءِ گیشّ ءَُ گیوار ھما وھدءَ بوت کنت کہ وھدے چیر دستیں راج ءِ سرءَ ناجائزیں زوراکی ھلاس بہ بیت ۔ جمہوریت ، انصاف ءَُ بنیادمانی حقانی قدرءَُ قیمت ءِ نعرہ ھُشکیں پُوچ بنت ، تناوھدے کہ بلوچستان کالونی جیوپولیٹیکل سیمسرءَُ رہبندانی تہءَ انت ۔

شق 18: راجےءِ تہءَ ھما وھدءَ شہری ءَُ سیاسی حق پُر معنا بنت کہ آئیارا ناجائزیں ڈولےءَ قوضہ کنگ مہ بیت ءَُ مہلوک جمہوری ءَُ آزاتیں سیاسی رہبندانی واھگدار بہ بیت ءَُ اے رہبند پہ زور چہ دری قومانی نیمگءَ مان لگوشگ مہ بنت۔

شق 19: راجدپتری ناانصافی ، ظلم ءَُ زوراکی سرجمیں وڑےءَ ھلاس کنگ نہ بنت ۔ ھچ وڑیں حکومتی نظام یے ھما دُرہیں ناانصافیاں ھلاس کرت نہ کنت کہ یک راجےءِ سرءَ گْوستگ انت ۔ بلے آزاتی ،بنیادی حق، چاگردی انصاف ، برابریں موہ دیگ ءَُ گزرانی لائقی ءِ رہبند ءِ سرءَ رؤکیں یک جمہوری ءَُ سیاسی نظامے ھما نظام انت کہ اے بلوچستان ءِ تہءَ رواج دیگ بوت کنت۔
ان

چارمی بہر
پُرمعنائیں جمہوریت ءَُ ایمنی

شق 20: بامقصدیں جمہوریت ءِ مازمانی دیگ ءِ یک الّمی ئیں شرطے ایش انت کہ جمہوری چاگردے اڈ دیگ بہ بیت ۔ ایشیءِ تہءَ دومی چیزاں ابید آزاتیں ھالرسانءَ تاکاری،آزاتیں دیوان ءَُ گل،اقتصادءِ برابریءِ موہ ءَُ موقع، شریں وانگءَُ زانگ ءَُ باز گلّی سیاست انت۔ بامعنائیں جمہوریت تنا وھدی روتگ جتنہ کنت دانکہ چاگردی، دودءَُ ربیدگی ، سیاسی، قانونی ،اخلاقی ، اقتصادءَُ راجےءِ چپ ءَُ چاگردزوراکیں طاقتانی دستءَ بیت ۔ اے چیزانی نہ بوھگءِ سببءَ جمہوریت ھُشکیں نام ءِ جمہوریت بیت ءَُ اے جمہوریت ءَ پہ ملٹری ءِ زوردستیءَُ قوضہ گیریءَ چیر دیگ ءِ ھاترءَ کارمرز کنگ بیت۔

شق 21: چہ زوراک ءَُ زورگپتیں استانءِ نیمگءَ بلوچ سیاسی بندیگانی بے شرطءَُ سلاہ ءَ زوتاں زوت چہ زنداناں آجو کنگ۔

شق نمبر 22: ھواریں راجانی گل ،راجی ءَُ میان استمانی بنیادمی حقانی گلانی نیمگءَ یک کمیٹی یے اڈ دیگ بہ بیت کہ بلوچستان ءِ گارءَُ بیگواھیں مردمانی بابتءَ پٹّ ءَُ پول بہ کنتءَُ اے وڑیں ڈوداریں مردماں انصاف ءِ ھاترءَ میان استمانی دادجاہ ءِ دیمءَ پیش کنت۔

شق 23: جنگ ءَُ جیڑہانی گیشگیواری کنگ :
ا ) چوشکہ بلوچستان ءِ سرءَ غیر قانونی قوضہ کنگ بوتگ ، درہیں قوضہ گیریں طاقتاں بلوچستان ءَ چہ بے شرطءَ در کپگی انت۔ اگاں اے وڑءَ کنگ نہ بوت گڈا اے میان استمانی چاگردءِ قانونی ءَُ اخلاقی ذمہ واری بیت کہ غیر قانونی ئیں قوضہ ءَ ھلاس کنگءِ ھاترءَ بلوچستانءِ توکءَ دزمانجنی بہ کنت۔
ب) قوضہ گیریں طاقتانی در کپگ ءَ رند میان استمانی چاگردءَ لوٹیت کہ آ سیمسراں رکگّ ءِ ، سیاسی ءَُ قانونی ادارہاں اڈ دیگ ءِ ھاترءَ بلوچستان ءِ مدد ءَُ کمک ءَ بہ کنت۔
پ) بلوچستان ءِ عبوری سرکار 24 ماہانی تہءَ لس گچین کاریاں اڈ دنت ءَُ سیاسی واک ءَُ اختیار بلوچ قوم ءِ گچین بوتگیں مردمانی دستءَ دیگ بیت ۔

شق 24 : بلوچستان ءِ تہءَ چہ رسانک ءِ سرءَ بندش ھلاس کنگ بہ بیت ءَُ زور گپتگیں بلوچستانءِ کلیں ھندءَُ دمگاں راجی ءَُ میان استمانی رسانک، بنیادمی حقانی گل ءَُ کمک رسینوکیں گلاں روگ ءَُ رسگءِ موہ دیگ بہ بیت ۔

شق 25: آجوئی ءِ ھاترءَ گہگیریں جنزانی ءَُ سلاہ بندیں اڑ ءَُ جنجالانی رِدءَ "چارمی جنیواکنونشن" ءِ قانون کہقوضہ گیریں استان ءِ بابت ءَ انت، سرجمیں وڑ ءَ کاربند بہ بیت۔

پنچمی بہر
دستوری ، قانون ءَُ انصاف

شق 26: عوامی جمہوری بلوچستان یک نوکیں سیکولر ءَُ جمہوری آئین ءِ جوڑ کنت۔

شق 27: یک آزاتیں بلوچستان ءِ تہءَ زوراک ءَُ زورانسریں سیاسی رہبند ءِ درہیں وڑءَُ ڈولاں تُری آ ھرچ نامے ءَ چہ بہ بنت ،گوں دلسِتکی ءَُ پکّیں جزم ءَُ ارادہ ءَ سرجمیں وڑءَ رَ دکنگ بنت۔

شق 28: بلوچستانءِ سیاسی رہبند شخصی آزاتی ، فکر ءَُ گشتانک ءِ آزاتی ءَُ جہگیر حکومت (Representative Government) ءَُ آزاتیں عدالتی اصول ءَُ رہبندانی ردءَ بیت ۔ اے رہبنداں جوان ءَُ شرّیں ڈولے ءَ برجا دارگ بلوچستان ءِ آزاتیں ریاستءَ ھواریں ءَُ گہتریں جہگیریءَ چہ رَدیں سیاسی نظاماں چہ رکّینیت ۔
شق 29: قانون ءِ چمّاں دُرہیں مردم برابر انت ءَُ اے بلوچستان ءِ دستور ءِ بنجاھی قانون بیت ۔ اے رہبند ءِ رِدءَ کس ءَ اے حق دیگ نہ بیت کہ بید قانونءِ اجازتءَ کسے ءِ کارانی تہءَ دزمانجنی بہ کنت ، یا کسے ءِ آجوئی ، رازداری یا جائیداد ءَُ مڈّی سرءَ اُرش بہ کنت۔

شق 30 : دادجاہ ءِ آزات ءَُ وت واجہ نہ بوھگءِ سوبءَ نپر ءِ آزاتی ، انصاف ، امن ءَُ ایمنی برجا دارگ ، دیمپانی ، آزاتیں وڑےءَ ھیالانی درشانی ءَُ عدل ءَُ انصاف بوت نہ کنت ۔ جْوانیں عدل ءَُ انصاف ءِ ھاترءَ اے الّمی انت کہ بلوچستان ءِ توکءَ دادجاہ آزات بہ بنت ۔ عدل ءَُ انصاف ءِ آزاتی ءَ چہ نگہوانی ءَُ ھمسنگیں نظام ءَ ستک ءَ گوں اڈ دیگ بوت کنت ۔ عدالت غنڈہ گردی، ظلم ءَُ زوراکی ، ردیں حکومتی رہبندءَُ نا انصافیاں ولگْوج کنت ءَُ قانون ءِ رہبندانی رِدءَ آزاتی ءِ موہ دنت۔

شق 31: بلوچستان ءِ تہءَ حق ءَُ انصاف ءِ رکّینگ ءِ ھاترءَ دادجاہ(دادگاہ)ساپ ءَُ سہرائیں ءَُ پچیں وڑےءَ کار کن انت۔

شق 32: عوامی جمہوری بلوچستانءِ تہءَ چہ درستاں گیشتر بستار کرزیں کار ایش انت کہ انصاف ءِ مقدمہانءَ بے شرطیں راہ ءَُ رہبدانی رِدءَ رکّینگ بہ بیت ۔ھر ھمامردم کہ آئیءِ سرءَ بے رہبندءَُ درقانونی کارے ءِ ڈُبّہ جنگ بیت ، آئیارا آزاتءَُ غیر جانبداریں کچہری یے ءِ دیمءَ پیش کنگ ءِ موہ دیگ بیت۔ گمانءَُ قیاس ءِ رہبند سجہیں ڈوہ دارانی سرءَ ایر کنگ بیت ۔ درہیں ڈوہ دار اں اے حق دیگ بیت کہ آ وتی کیس ءَ پہ چار ءَُ تپاس ءِ ھاترءَ مستریں دادجاہ ءَ بیاریت۔

شق 33: فطری انصاف بلوچستانءِ انصاف ءِ رہبند ءِ بُن ءَُ بنپد بیت ۔ ایشی اولی رہبند ءِ ردءَ کس وتی علت ءَُ مقدمہانی قا ضی بوت نہ کنت۔ شرّیں ءَُ جْوانیں فیصلہ ھما وھدءَ بوت کنت کہ جج غیر جانبدار بہ بیت ۔ انصاف ءِ دومی رہبند ایش بیت کہ ھر کس ءَ حق ھست انت کہ وتی دفاعءَ بہ کنت ءَُ اے ھاترءَ آئیءِ گپّاں گوش دارگ ھم بہ بیت ۔ اگاں ڈوہ دارے ءَ وتی دفاع ءِ ھاترءَ گپّ کنگ ءِ موہ دیگ مہ بیت گڈا اے فطری انصاف ءِ ھلاپ زانگ بیت ۔
شق 34: بلوچستانءِ تمامیں مہلوک یک ڈولیں قانونی حق ءَ گوں رکینگ بنت ۔ قانون درہیں مردمانی یک وڑءَ دیمپانیءَ کنت۔ ھمہ مردمانی قانون ءِ رِدءَ آزاتی لگتمال کنگ بیتگ۔ قانون ءِ سیمسرانی تہءَ مردمانی پہریزگءَُ رکّینگ ءِ اے حق ھوار بنت:
(i وتی رکّینگ ۔
(ii استغاثہ یا اُرش ءِ ھاترءَ سول ایکشن ۔
(iii بے گناہ دزگیری یا ردیں رنگے ءَ قید ءَُ بند کنگ ءِ ھلاپءَ کاروائیءِ حق۔
(iv اگاں کسے دزگیر کنگ بیت آئیارا مانزمانی ءِ حق ءَُ آئیارا دادجاہءِ دیمءَ پیش بوھگءِ حق۔

شق 35: زندگ بوھگ ءِ حق ھر مردم ءِ بنیادی ءَُ بنکی حق انت ءَُ کسے ءَ را ایشیءِ پچ گرگ ءِ حق
نیست انت۔ مردماں پاھوءِ لوپءَ درنجگ یا پاھودیگ ، جنگ ءَُ روماشگ یاھر وڑیں غیر انسانی عملے
(کُنش یے) کہ آ بنیادمان ءَ تاوان بہ دنت ، انسانیت ءَُ بلوچ اخلاق دود ءَُ شرپءِ ھلاپ انت ۔ عوامی جمہوری بلوچستان اے ڈولیں بنیادم دژمنیں کارءَُ کارپدانی سرءَ سرجمیں ءَُ پدّرائیں پابندی جنت۔

ششمی بہر
بروبری ءِ موہ ءَُ فرق ءَُ تپاوتءِ ھلاپ

شق 36: آزات ءَُ جموری بلوچستان کرپشن ءِ ولگْوج کنگءِ ھاترءَ مہکمیں گامگیج زوریت ءَُ ایشیءَ ھرچ وڑءَ چہ روتگاں سندگ ءَُ ھلاس کنگءِ جہد ءَ کنت۔

شق 37: ریاست ءِ کاراں گوں ذمہ واریءَ دیمءَ برگ ءِ ھاترءَ ادارہانی شرّ ، زبرءَُ جوابدہیں نظام ءِ اڈ دیگ لوٹیت۔ اے مول ءَُ مراد ءِ سرجم کنگ ءِ ھاترءَ راجیءَُ ھندی حکومت میرٹءِ بنیاد ءَ مردماں پہ سول
نوکریءَ گچین کن انت ۔ ھمے ردءَ سول نوکراں وتارا چہ سیاستءَ دور بوھگءَُ یک کِرّ دارگ لوٹیت۔ ھمے پیمءَ ھمک گچین بوتگیں حکومت ءَ گوں پہ شرّیءَ کار کت کن انت۔

شق 38: آجو ءَُ آزاتیں بلوچستان جنین آدمءَُ مردین آدم ءِ نیامءَ فرق ءَُ تپاوت، آئی پشدر، عقیدہ ، عمر ءَُ نسلی تپاوتءِ ھلاپءَ جنگ ءِ پلہ مرزیءَ کنت۔ آزاتیں بلوچستان ءِ تہءَ کُلّیں نسلی ءَُ مذہبی کسانیں ٹولیاں چو ایدگہ مردماں ڈولءَ برابری ءَُ یک حسابءَ حق دیگ بیت ءَُ آیاں وتی مذہبءَُ زبانءَُ دودانی پہازگ ءَُ پہریزگ ءِ ھم برابریں حق دیگ بیت۔

شق39 : آزات ءَُ آجوئیں بلوچستان برابری ءِ موہ ءَُ موقعانی رہبندانی ردءَ کار کنت۔ بزاںھرکس ءَ
وانگءَُ زانگ ءِ دزرسی ، جان سلامتی ءَُ قانونی دیمپانیءِ حق دیگ بیت ۔ ھرکسءَ بروبری ءِ موہ ءَُ موقع
یک پہک ءَُ پلگار، ساپ ءَُ اوشیش ءَُ شرّیں وڑےءَ دیگ بیت ۔ اے موہ ءَُ موقع ھمک مردمءَ میرٹ ءَُ قابلیت (کرزشت) ءِ بنیاد ءَ دیگ بنت۔ سیادی ، رشتہ داری ءَُ ھزم گِری ءِ بنیاد ءَ کس موہ دیگ نہ بیت ۔

شق 40: بلوچستان ءِ استان وانگءَُ زانگ ءَ سرلڑ ءَ بزاں لڑءِ اولی کارانی تہءَ لیکیت۔ تاں شانزدہ سال ءَ وانگ ءَُ زانگ مپت ءَُ المی بیت۔ بلوچستان ءِ حکومت اے کارءَ شر ءَُ گہتر کنگ ءِ ھاترءَ تْرندیں گامگیج چست کنت کہ وانگءَُ زانگ ءِ پُرمقصدءَُ مولیں نظام پہ درہیں زہگانی ھاترءَ انت ءَُ ھمک تکءَ چہ سیادی داروکیں مردمانی دسرس ءَ بیت ۔ چکانی جسمانی ءَُ ذہنی بودناکیءَ دیمءَ برگءِ ھاترءَ آھاں ھمک وڑیں موہ دیگ بیت

ھپتمی بہر
آجوئیءَ پد

شق 41: جمہوری بلوچستان لس مہلوکی، شاھگان ءَُ جمہوری چاگردےءِ رہبندانی ردءَ بیت، کہ ایشیءِ رہبندانی ردءَ کُلیں مہلوک قانونءِ ساھگءِ چیرءَ برابریءِ بنیادءَ چارگ بنت ۔

شق 42: بلوچستان ءِ استان ءِ بن ھِشت بنیادمانی حق، آزاتی ، جمہوریتءَُ قانون ءِ بنیادانی سرءَ ایر کنگ بیت۔ اے بُن ھِشت ءَُ بنیاد ءِ مول ءَُ مراد جمہوری ءَُ شخصی آجوئیءَ رکّینگ انت کہ ایشانی تہءَ
آزات ءَُ باز گلّی گچینکاری ، زہرشانی ءِ حق ، گپءَُ گشتانک حق، ھالرسانی ءِ آزاتی کہ اے ھواریں
قومانی گل ءِ جہانءِ انسانی حقانی منّگ نامہ (Universal Declartation of Human Rights)،
شہری ءَُ سیاسی حقانی میان استمانی منّگ نامہ
(International Covenant on Civil and Political Rights)ءِ ردءَ بنت۔

شق 43: بید ءِ پہک ءَُ سپائیں گچینکاری ءَ بلوچستان ءِ ھچ حکومت ءَ را جائز ءَُ جمہوری منّگ نہ بیت۔ ھر وڑیں سیاسی نظام ءِ مستریں واک ءَُ اختیار بلوچستانءِ لس مہلوک ءِ دستءَ بیت ۔ ایوکءَ چیریں ووٹ دیوک جائزیں سیاسی وت واجہی ءِ فیصلہ کنت۔

شق 44: آجوءَُ آزاتیں بلوچستانءِ مول ءَُ مراد ایش انت کہ آئی ھمک کار دستوری ءَُ پارلیمانی سیاسی رہبندانی رِدءَ بنت۔ ھنچیں سیاسی رہبندے کہ آ آجوئیں قانون ءِ چیر دستی ءَ گوں آزاتیں سیاسی گلاں کار کنت ، ساپ ءَُ آزاتیں گچین کاری رہبندانی رِدءَ بیت کہ آئی تہءَ یک مردمے یک ووٹے دنت۔

شق45: بلوچستان ءِ مزنیں دیوان (The Balochistan National Assembly)بلوچ راج ءِ مستریں جمہوری پدرائشت(اظہار )ءِ در ءَُ وسیلہ بیت۔ مزنیں دیوان ءِ باسک پہک ءَُ پلگار ، آزات ءَُ اوشیشیں
گچین کاری ءِ ردءَ گچین کنگ بنت۔ بلوچستان مزنیں دیوان بلوچستان ءِ مردین آدم ءَُ زالبولانی نمائندہ دیوان بیت۔

شق 46: بلوچستان ءِ مزنیں دیوان راستی ،داد( انصاف)، عزت ءَُ شرپ ءَُ اوست ءِ سرزشتہ بیت۔ اے بلوچستان ءِ مزن ءَُ مستریں ادارہ انت کہ بلوچستان ءِ مہلوک ءِ جمہوری حقانی رکّینگ ءِ دلبڈیءَ دنت۔ اے ادارہ ھمک تہر ءِ زوراکیں سیاسی رہبندانی دیمءَ چو کلاتءَ دیمپان بیت۔

شق 47: ایگزیکٹیو ، سروزیر ، کابینہءِ وزیر گوں سول نوکراں چہ ریاست بلوچستان ءِ نیمگءَ
کارکن انت۔ اے درہیں باسک وتی کرتگیں کارانی رِدءَ بلوچستان ءِ مزن دیوان ءَُ گڈسرءَ بلوچستان ءِ لس مہلوک ءِ دیمءَ جوابدیوک بنت۔

شق 48: یک سوبمندیں جمہوری سیاسی نظام ءِ چیردستیءَ یک حکومت ءِ چہ دومی نوک گچین بوتگیں حکومتءِ دستءَ واک ءَُ اختیاراں دیگءِ ھاترءَ شرءَُ مہکمیں رہبندے درکار بیت۔ ھما رہبند کہ بلوچستانءِ تہءَ چہ یک حکومتے ءَ دومی حکومت ءِ دستءَ واک ءَُ اختیاراں دنت ، اے وڑءَ انت:
ا ) ھما سیاسی گل ءِ باسک کہ بلوچستان ءِ مزنیں دیوانءِ تہءَ گیشتر بنت ،آ حکومت ءَ جوڑ کنت ۔
ب) گچین بوتگیں مزنیں دیوانءِ وتی آئینی وھد ءَُ پاس ءَ سرجم بوھگ ءَ چہ پیش ھر وڑءَ ھلاس کنگ عبوری آئینءِ رِدءَ درکانود بیت، بید ءِ چہ ایشیءَ کہ آئی ۳/۲ گچینیں باسکاں مستریں دیوانءَ ھلاس کنگ بہ لوٹیت۔
پ) مزنیں دیوان آئینی وھدءَُ پاس ءَ سرجم کنگءَ رند واتر گچین کاری کنگ ءِ ھاترءَ ملک ءِ سروک ءِ نیمگءَ چہ ھلاس کنگ بیت۔ اے شق ءِ کلّیں بہر بلوچستان ءِ عبوری( نا سرجمیں) دستورءِ تہا سرپد کنگ بنت ۔

شق 49 : بلوچستان ءِ راجی فوج(بلوچستان نیشنل آرمی) سرمچارانی جتاجتائیں سِلاہ بندیں گلاں چہ جوڑ کنگ بیت ۔ بلوچستان ءِ راجی فوج گچینی سول سیاسی واکءِ چیر دستیءَ استانءِ جزے بیت۔ بلوچستان ءِ راجی فوج ءِ کارءِ سندو بلوچستان ءِ مزنیں دیوان ، بلوچستان ءِ دستور ءَُ میان استمانی
رہبندانی رِدءَ گیشینگ بیت ۔ راجی فوج ریاست بلوچستان ، دادجاہ ، سول سوسائٹی ءَُ رسانک ءِ ھورتیں چارءَُ بیچارءَ رند آیاں جوابدیوک بیت۔ راجی فوجءِ مستریں ءَُ مہمیں کار بلوچستانءِ سیمسرانی (مرزانی) دیمپانی ءَُ حفاظت کنگ بیت۔ بلوچستان ءِ سِلاہ بندیں فوج (تیوگیں فورسز) ءِ کُلّیں باسکاں سیاست، کمرشل ءَُ ایدگہ نوکریانی سرءَ تاں ھما وھدءَ بندش جنگ بیت تنا وھدے کہ آ فوج یا ایدگہ فورسانی تہءَ نوکری کنگءَ انت۔

شق 50: بے کاگدی سِلاہ دارگ ءَُ ھرچ وڑیں سِلاہ بندیں مردم دارگ غیر قانونی بیت۔

شق 51: بلوچستان ءِ سرءَ ناجائز ءَُ زورگپتگیں ڈنّی طاقتانی سبب ءَ بلوچستان جتا جتائیں چاگرد، کرپشنءَُ ناجائز کارمز بووکیں نشہ ، مذہبی بنیاد پرستی ، بے اوپاری ، ڈُکّال ، نادراھی ءَُ نہ
کُٹّوکیں ویلانی آماچ بوتگ۔ اے پرشتگ ئیں چاگردءَ را ساٹگ ءَُ پہریزگ ءَُ ڈُکّ ءَُ ویلانی ولگْوج کنگ ءِ ھاترءَ بلوچستان ءِ عبوری (ناسرجمیں ) حکومت کمیٹی اڈ دنت ، اے کمیٹیانی کار بلوچانی سرءَ بوتگیں ڈُکّ ءَُ ویل ، جنگءَُ جیڑہ، معاشی ءَُ چاگردی نابرابری ءِ بابت ءَ چارگ ءَُ تپاسگ بیت۔ اے کمیٹی جتائیں چاگردی ٹولیانی تہءَ آزاتیں دروشمے ءَ کار کن انت ءَُ آیانی معاشی گہتری ءَُ چاگردی سیادی ءَ پراہ تر کن انت۔ چاگردءِ سرجمیں ٹولیانءَ ھوار گیجگ ءِ ھما وڑا جہد کنگ بیت کہ بلوچ چاگردءِ گہتری ءِ ھاترءَ کار بہ کن انت ۔

ھشتمی بہر
آزات بلوچستانءِ ریاست

شق 52: بہر ءَُ بانکیں بلوچستان برطانیہ سلطنت ءِ یلہ داتگیں مڈی اِنت ۔ بلوچ جہد آجوئی ءِ مول ءَُ
مراد بہر ءَُ بانکیں بلوچستان ءَ پدءَ یکجاہ کنگ ءَُ یک سرجمیں آجو ءَُ بلوچ اُلسی اُستمانے ءِ منّائینگ اِنت ۔

شق 53: :بلوچستان ءِ استان ءِ بندری فرض ءَُ کارانی تہءَ بلوچستان ءَ را چہ ڈنّی اُروش کاراں
رکّینگ ، بلوچستان ءِ تہءَ امن ءَُ ایمنی ءِ برجادارگ، داد(انصاف) دیگ ، لس مہلوک ءِ گہبودیءِ ھاترءَ کار کنگ ءَُ گوں دری ملکاں رشتہاں شرّ ءَُ گیگ کنگ ھوار انت ۔

شق 54: اے وھدءَ بلوچستان ءِ تہءَ قابل عمل ءَُ قابل کاریں چاگردےءَُ اقتصادی انفراسٹرکچر ے نیست انت ، بلوچستان ءِ تہ ءَ نزوریں انفراسٹرکچر ءِ سبب دہکانی غیر قانونی قوضہ ، پہ کاروبارءَ زرّ نہ جنگ ءَُ بلوچستان ءِ لُٹ ءَُ پُل انت ۔ بلوچستان ءِ حکومت ءِ مستریں ذمہ واریاں چہ یکے اے بیت کہ آ پہ چاگرد ی رِدءَ گہترں نظامءِ جوڑ کنگ ءِ ھاترءَ پیش بندی بہ کنت ءَُ آئی ءَ اڈ بہ دنت ءَُ ھمیشرا دیمروی بہ دنت ۔ بلوچستان ءِ حکومت ءَ باید بیت کہ آ کارآمدیں انفسراسٹرکچر ے اڈ بہ دنت ءَُ آئی برجم بہ داریت ۔
اے انفراسٹرکچر ءِ مستریں بہرانی تہءَ رسانک ، روآءَُ مالانی امبار ، نپتءَُ توانی پیداک کنگ ، نپت جوڑ کنگءِ گرڈ ، ساپیں آپ ءَُ صفائیءِ آسراتیانی رسینگ ھوار انت ۔ دومی کارانی تہءَ سائنس ءَُ ٹیکنالوجی ، چاگردی ، دودءَُ ربیدگ ءَُ قانونی اِدارہانی سرءَ دائم زرّ ھرچ کنگءَُ اے اِدارہاں دیمروی دیگ ۔ بُندری ءَُ بنیادی کار اقتصادی دیمروی ءَ برجا دارگ انتءَُ پہ اقتصادءَ یک جوانیں چاگردے پیداک کنگ انت ءَُ اے ڈولیں گامگیج ھر پیمیں اقتصادی وسائلانءَ دیمروی دیگ ءَ دلبڈی دینت۔ بلوچستان ءِ تہءَ یک سوب مندیں ءَُ شرّیں اقتصادی ءَُ چاگردے ءِ گڈسری دارءَُ مدار ، آئی اقتصادی ءَُ چاگردی نظامءِ
جْوانیں میان جین ءِ سرءَ انت ۔
شق 55: بلوچستانءِ تمامیں مردماں موہ دیگ بیت کہ بلوچستان ءِ تہءَ ھرجاگہ سفر بہ کن انت ، ھر جاگہءَ کہ آیانی دل لوٹیت کارءَُ روزگار بہ کن انت۔ ھچ مردمءَ را سفر کنگ، وتی دلءِ تبءِ پیشہ ءِ گچین کنگ ، یا کارجاہ ءِ گچین کنگ ءِ بابتءَ کڈّن کنگ نہ بیت ۔ ھر دمءَ را آئیءِ پیشہ ءِ مطابق ءَ حق دیگ بیت۔

شق 56: بلوچستان ءِ تہءَ تیوگیں قدرتی وسائل بلوچستان ءِ لس مہلوک ئیگ انت ۔ اے راجی وسائل ریاست بلوچستانءِ چیردستیءَ گِرءَُ دار کنگ ءَُ رِد ءَُ بند دیگ بنت۔ اے وسائل بلوچستانءِ تہءَ جاہ منندیں مہلوک ءِ گہبودی ءِ ھاترءَ کارمرز کنگ بنت ۔ دگہ ھچ ملک ءَُ راج ءَ را اجازت نہ انت کہ آ بلوچستان ءِ راجی وسائلاں وتی نپ ءَُ فائدگءِ ھاترءَ کارمرز یا لُٹ ءَُ پُل بہ کنت۔

شق 57: بلوچستانءَُ ایدگہ ملکانی نیامءَ بلوچستان ءِ قدرتی وسائلانی بابتءَ ھرچی کہ کاروبارے کنگ بیت آیانی قیمت دمگی ءَُ میان استمانی نہادیءِ حسابءَ ایر کنگ بیت۔

شق 58: بلوچستانءِ حکومت ذمہ دارانت کہ آ یک جْوانیں سوشل سیکورٹی رہبندءَُ گہبودی ریاستءِ رہبندے ءِ پجّار ءَ بہ کنائینیت ءَُ اے گہبودی رہبندءِ تہ ءَ راجی جان دراہی کار ، گہبودی کار ، نادراھیءَُ بے روزگاری ءِ بابتءَ کمک رسینگ ھوار انت۔

شق 59: بلوچستانءِ آزات ءَُ جمہوری ریاست ذمہ داراِنت کہ آبلوچستان ءِ تہءَ ھر ڈولیں نزوریں ءَُ کم نمائندگیں ٹولیانی پہریز ءَ بہ کن انت ۔ اے ٹولیانی تہءَ کسانیں زہگ، پیریں مردم ءَُ معذور ھوار انت ۔ ریاست بلوچستان ذمہ دار انت کہ آ اے چاگردی ٹولیانی اقتصادی ءَُ سیاسی حفاظت ءَ بہ کنت تانکہ آ وتی چاگردی ، اقتصادی ، سیاسی گامگیج ءَ دیمءَ برت بہ کن انت ءَُ چو ایدگہ مردمانی ڈول ءَ وتی برابری ءِ حقاں وش کارمرز کرت بہ کن انت ۔

شق :60حکومت بلوچستان ءِ ذمہ واری انت کہ تمامیں مہلوک ءَ را شرّیں کِساسے ءَ زبریں اُلسی سامان بہ رسینیت ءَُُ اُلسی سامانانی رسینگ پچیں ءَُ پلگاریں وڑےءَ کنگ بہ بیت ۔ اے ڈولیں سامانانی
زرّ ءَُ فنڈ رَدیں ءَُ ھرابیں وڑءَ کارمرز کنگءَ پد حکومتِ بلوچستان لس مہلوکءِ دیمءَ جواب دیوک بیت۔

شق 61: آزات بلوچستان ءِ ریاست ذمہ وار بیت کہ آ یک آجو ءَُ آزاتیں انصاف (داد) ءِ عدالت(دادجاہ )یے اڈ بدنت ءَُ کجام ھم تک ءَ چہ بلوچستان ءِ مہلوکءِ سرءَ جرم بیتگ آیانی پٹ ءَُ پول ءَ بہ کنت۔ ھما مردم کہ آیانی سرءَ جرم ثابت بیت آیانءَ سزا دیگ بہ بیت ءَُ ھما مردم کہ آ ظلم ءَُ زوراکیانی آماچ بوتگ انت ، آیانءَ تاوان دیگ بہ بیت۔

شق 62: آزات بلوچستان ءِ ریاست چہ ھما زوراکیں ءَُ قوضہ گیریں استاناں چہ تاوان ءِ لوٹ ءَ کنت کہ آیاں بلوچستان ءِ قدرتی وسائلانءَ لٹ ءَُ پُل کرتگ ءَُ بُرتگ انت۔

شق 63: آّزات ءُ جمہوری بلوچستان گوں ذمہ داریں رہبندانی ردءَ راجی ، دمگی ءَُ دنیا ءِ امن ءَُ ایمنی ءَُ اقتصادنی وشحالی ءِ ھاترءَ کار کنت۔ اے امن ءَُ ایمنی ءِ برجا دارگءِ ھاترءَ انسانی حقانی میان استمانی گل ءَُ کارگلانی ھم کوپگی ءَ کار کنت ۔ بلوچستان میان استمانی قانون ءَُ رہبندانءَ دلءَُ ستک منّیت ءَُ گوں ھمساھگاں امن ءَُ ایمنی ءَ نندگ ءِ دلبڈی ءَ دنت۔ بلوچستان وتی ھمساھگانی حقانی عزتءَُ شرپ ءَ داریت ءَُ گوں آیاں اقتصادی وشحالی ءَُ یک دومی ءَ گوں نپ ءَُ فائدگ ءِ گیش کنگ ءِ ھاترءَ ھمکاری کنت۔

شق 64: بلوچستان ءِ استان یک فنڈے پہ ھما کہولانی ھاترءَ اڈ دنت کہ آیانی مردماں پہ ماتیں گلزمین ءِ ھاترءَ وتی جان ندر کرتگ انت ۔

نُہمی بہر
چاگرد، اقتصاد ءَُ کِر ءَُ گْور

شق 65: بلوچانی زبان، بلوچی ءَُ براھوئی ھر دو بلوچستان ءِ راجی (قومی) زبان بنت۔ انگریزی زبان سرکارءِ دومی ءَُ میان استمانی در ءَُ وسیلہ ءِ زبان بیت ۔

شق 66: بلوچستان ھواریں اقتصادے ءِ واھند بیت ، کہ آئیءِ تہءَ وتی جندءِ ، سرکاری ءَُ رزاکاریں تک(سیکٹر) ءِ اقتصاد زمین ءِ قانون ءِ رہبندانی رِدءَ بلوچستان ءِ لس مہلوک ءَ را نپ رسینیت۔

شق 67: ’’چُکیں بلوچانی‘‘ بلوچ آجوئی جہد ءِ راجی سوت انت بلے وت واجہ ءَُ آزاتیں بلوچستان ءِ
راجی سوت ’’بلوچستان ءِ مزنیں دیوان" ِ اولی دیوان یا بلوچستان ءِ ناسرجمیں سرکار ءَ گچین کنگ ءَُ منّگ بیت ۔

شق 68: بلوچ آجوئی جہد ءِ بیرک کہ بازیں سیاسی گلاں زُرتگ ءَُ منّ اِتگ ، آئیءِ سئے بہر انت ۔ آزمان رنگیں جمک ءِ نشان ءِ تہءَ استار ءِ نشانے ءَُ دو برابریں دْراجیں پٹی انت ۔ بُرزی پٹی ءِ رنگ سُہر انت ءَُ جہلی پٹیءِ رنگ سبز انت ۔ آزات ءَُ آجوئیں بلوچستان ءِ بیرک ءِ منّگ ءَُ منظوری بلوچستانءِ اولی مزنیں دیوان(قومی اسمبلی)ءِ دیوانءَ دیگ بیت۔
شق 70: بلوچ آجوئی جہد ءَُ دوبر آجوئی گِرگ ءِ ھاترءَ شہید بوتگیں مردمانی یاتءَ راجی روچ
13نومبر ایر کنگ بیت ۔ ھمے روچ ءَ 1839 ءَ میر محراب خان گوں وتی کنگریں سپاھیاں برطانیہ ءِ زوراکیں راجءِ اُرش ءَ چہ بلوچستان ءَ رکینگ ءِ ھاترءَ ،َ جانانءَ ندر کرت۔

شق 71: ھچ چاگردے انسانی ءَُ دودمانی رہبندانی رِدءَ دیمءَ شت کرت نہ کنت تنا وھدی کہ آ چاگرد ءِ تہءَ تیوگیں ساھدارانی حقانءَ شرپ نہ دنت ءَُ آیانی سرءَ دلگوشی نہ دنت ۔ آجوءَُ آزاتیں بلوچستان ءِ تہءَ بلوچستان ءِ حکومت ساھدارانی حقانی رکینگ ءِ جہد ءَ کنت ءَُ میان استمانی عہد ءَُ پیمانانی رِدءَ ساھدارانی حقانی رکینگ ءِ دلبڈیءَ کنت۔

شق 72: بید گلزمین ءَُ سرڈگارءَ بنیادم ءَُ دودمان ءِ وجود ممکن نہ انت ۔ بلوچستان ءِ لس مہلوک ءَُ
ریاست فطری چاگردءَ را رکینگ ، شرپ دیگ ءَُ ھیالداری کنگءِ سرجمیں جہد ءَ کنت۔

شق 73: دوبر آجوئی گرگءَ پد بلوچستان ءِ تہءَ نیوکلیائی چست ءَُ ایرانی ولگْوج کنگءِ ھاترءَ سرجم ءَُ برجمیں گامگیج زورگ بیت۔ بلوچستانءِ تہءَ بلوچ مہلوک ءِ رضا مندی ءَُ جستءَُ پُرس ءَ بغیر نیوکلیائی ٹیسٹ کنگ بوتگ انت ۔ اے نیوکلیائی ٹیست 28 مئی 1998 ءَ بلوچستانءِ ھند ءَُ دمگ ’’راسکو‘‘ضلع چاغی ءَ پاکستان ءَ کرتگ انت ۔ ھواریں قومانی گل ءَ گوں دسبندی کنگ بیت کہ آ بلوچستان ءِ مہلوک ءِ سرءَ نیوکلیائی ٹسٹانی کپتگیں اثرءَ آزاتیں رہبندےءِ رِدءَ پٹ ءَُ پول کنگ بہ بیت کہ اے ھندءَُ دمگ ءَُ لس مہلوک ءُ چاگرد ءِ سرءَ اے ریڈیائی زہرانی چنکس سان ءَُ اثر دور داتگ ۔ اے اثرانی نقصان ھم دیمءَ آرگ بہ بنت ۔ ھما ریاست کہ بلوچ مہلوک ءِ ھلاپ ءَ اے جرم ءِ ذمہ دارانت آئیارا میان استمانی انصاف ءِ رہبندانی رِدءَ جواب دیگ لوٹیت ۔ ھر مردمے کہ اے ڈولیں آفت ءَُ مصیبتانی آماچ بوتگ آیانءَ میاریگیں استان مُزّ بہ دنت۔

شق 69: آجوءَُ آزاتیں بلوچستان ءِ حقیں راجدپتری ، زمینی ءَُ سیاسی سیمسرانءَ ھما دروشم ءَ دوبر گیشینگ بیت کہ میر نصیر خان نوری ءِ دور ءَ بلوچ وت واجہیں سرزمینءِ سیمسر گیشینگ بوتگ انت ۔
شق74: پریشر ٹولی آزاتیں بلوچستان ءِ الّمی ایں بہر بنت۔ ھمے پریشر گروپ ءَ را جوانیں بدلی ءِ آرگ ءِ ھاترءَ قانونی ءَُ ھژدری واچ ڈاگ ءِ رِدءَ منّگ بیت ۔ آجو ءَُ جمہوری بلوچستان باز تہری ءِ رہبندانءَ منّوک بیت ۔

شق 75: ھچ چاگردے یا قومے بید چہ وتی جفاکش ءَُ ذمہ داریں مردماں زندگ ءَُ رُدوم زرت نہ کنت ۔ آزات ءَُ آجوئیں بلوچستان ءِ چیردستیءَ کار ءَُ کنندءِ ’’اخلاقیات ‘‘ءَ را بلوچ دودءَُ ربیدگ ءَُ چاگردی رہبند مستریں دستور منّگ بیت۔ ھمے رہبند تمامیں اقتصاد ءِ پہناتانی سروکیءَُ رہدربری ءَ کنت۔

دہمی بہر
ناسرجمیں دستور

شق 76: اے رہبند ءِ دیمءَ آیگ ءَُ سوب مندی ءَ پد زانتکار ءَُ کوّاسانی یک کمیٹی یے اڈ دیگ بیت کہ
بلوچستان ءِ دستور ءَ رد ءَُ بند بہ دینت ۔ اے دستور ءِ تہءَ بنیادمانی بنیادی ءَُ بُندری حق ءَُ بلوچ مہلوک ءِ
ذمہ داری ھوار بنت ۔ ھنچوش کہ پیسرا اے چارٹر ءِ تہءَ بیان کنگ بوتگ انت ۔ناسرجمیں دستور ءِ دیمرویں بُن بہر پہ یک نوکیں جموری استان ءَ، بلوچستان ءِ یکتایں راجدپتر، دودءُ ربیدگ، جاوّر ءُ لوٹاں ھوار کنت۔

شق 77: اے ناسرجمیں دستور بلوچستان ءِ مزنیں دیوانءِ دیمءَ پہ منّینگ ءِ ھاترءَ ایر کنگ بیت۔

زانت دربرگ ءَُ سرپدی، گران تبیءُ برداشت مئے دگ ءِ رُژن انت ۔ ھمے سوبءَ اے دستاویز زانت ءِ گڈیءَُ آسری دستاویز نہ انت ءَُ نئیکہ اے دستاویز پہ ھمک وھد ءَُ زمانگ ءَ عالمی پنت ءَُ نسخہ یے ۔ اے دستاویز ایوکءَ پہ بلوچ مردماں رہشونی ءَُ رہدربری یے کہ بلوچ وتی جمہوری حق، وت واجہی ءَُ آجوئی ءَ واتر بہ گِر انت ۔