جهان در آستانه‌ی تغییرات جوی فاجعه‌بار

بر اساس پیش‌بینی‌های "کلوب رم"، تأثیرات منفی تغییرات جوی در سال‌های آینده افزایش خواهد یافت. کارشناسان و پژوهشگران، این روند را ناشی از استفاده‌ی بی‌رویه‌ی منابع طبیعی زمین و تنگ‌نظری‌های سیاسی می‌دانند.

"کلوب رم" دومین گزارش خود را با عنوان "۲۰۵۲" منتشر کرد. دبیر کل "کلوب رم"، یان جانسون، در کنفرانس رسانه‌ای که به این منظور در روتردام برپا شد، سیاستمداران جهان را به انجام اقدامات اساسی و سریع در این زمینه فرا خواند. او در این رابطه گفت: «اگر قرار باشد نسل‌های آینده در سیاره‌ای قابل زیست زندگی کنند، ادامه‌ی این وضع ممکن نیست.»
یورگن راندرس، کارشناس اقتصادی ـ اجتماعی نروژی که در نگارش این گزارش سهم عمده‌ای داشته، در این رابطه در کنفرانس گفت: «میزان تولید گازهای گلخانه‌ای کشورها، هر ساله دو برابر مقداری است که جنگل‌ها و دریاها بتوانند آن را خنثی کنند.» این گزارش که وضعیت جوی و اجتماعی جهان را در ۴۰ سال آینده پیش‌بینی می‌کند، به سه بخش تغییرات جوی‌، اقتصادی و اجتماعی پرداخته است.

هدف غیرقابل دسترسی

یورگن راندرس، ضمن معرفی نکات مهم این گزارش گفت که در اثر ذوب یخ‌های قطب شمال در تابستان، بر سطح ‌دریا تا سال ۲۰۵۲، نیم متر افزایش خواهد یافت. به گفته‌ی این کارشناس، این روند فاجعه‌آمیز در حالی است که پخش و نشر گازهای گلخانه‌ای هنوز به حداکثر میزان خود نرسیده است. در گزارش "کلوب رم" آمده است که «به این ترتیب، نمی‌توان از افزایش گرمای زمین که قرار بود تا به ۲ درجه محدود شود، جلوگیری کرد.» نویسندگان این گزارش از این‌رو نتیجه می‌گیرند که «افزایش دمای زمین تا سال ۲۰۸۰ به دو و هشت درجه خواهد رسید.»
در پایان بخش تغییرات جوی این گزارش آمده است: «به دلیل عدم توجه بشر به پیامدهای فاجعه‌بار جوی در نیمه‌ی اول قرن بیست و یکم، در نیمه‌ی دوم این قرن گرم‌‌شدن شدید جو زمین، به مرحله‌ی خطرناکی خواهد رسید.»

کاهش رشد جمعیت جهان

 در بخش پیش‌بینی‌های اقتصادی گزارش "کلوب رم" آمده است که از افزایش تولید ناخالص ملی در جهان، به دلیل کاهش رشد بازدهی تولید و رشد جمعیت، به‌طور محسوس کاسته خواهد شد. این رشد در سال ۲۰۵۰ تنها به دو برابر امروز خواهد رسید.
در این گزارش هم‌چنین آمده است که رشد جهانی جمعیت، به دلیل نازل بودن نرخ تولد در شهرها، زودتر از موعد پیش‌بینی شده رو به کاهش می‌گذارد. به این ترتیب رشد جمعیت جهان در سال ۲۰۴۰ به بالاترین حد خود، یعنی به ۸/۱ میلیارد تن می‌رسد و پس از آن به سراشیب سیر نزولی می‌افتد.
نویسندگان این گزارش پیش‌بینی می‌کنند که نرخ رشد بازدهی تولید، از آن‌جا که حداکثر استفاده از ظرفیت‌های اغلب سیستم‌های اقتصاد ملی در جهان صورت گرفته، از گذشته کمتر خواهد بود. به نظر کارشناسان، این روند در آینده به درگیری‌های شدیدتر برای دستیابی به سهم بیشتر و وخیم‌تر شدن شرایط جوی خواهد انجامید.

 

کوه‌های یخی قطب شمال در تابستان ذوب می‌شوند
 

کاهش مصرف
 

میزان مصرف همگانی در سراسر جهان نیز کاهش خواهد یافت. چون سهم عظیمی از تولید ناخالص ملی باید به مصرف سرمایه‌گذاری‌های جدید برسد تا مشکلاتی را حل کند که در اثر کمبود منابع، آلوده‌کردن محیط زیست، تغییر جو، کاهش تنوع زیستی و بی‌عدالتی‌های اجتماعی به‌وجود آمده‌اند. حداکثر میزان مصرف کالاها و خدمات، در سال ۲۰۴۵ خواهد بود.
از سوی دیگر کاهش میزان سرانه‌‌ی مصرف در بیشتر مناطق جهان (همراه با رکود اقتصادی در مناطق ثروتمند) به کشمکش‌های اجتماعی و وقوع درگیری بین گروه‌های مختلف می‌انجامد که این امر به خودی خود، کندشدن رشد بازدهی تولید را سبب می‌شود.
به نظر نویسندگان این گزارش، قدرت‌های کنونی جهان، به‌ویژه آمریکا اهمیت جهانی خود را از دست می‌دهند. چین، در صف اول قرار می‌گیرد. کشورهای برزیل، روسیه، هند، آفریقای جنوبی و چند کشور دیگر، به پیشرفت‌هایی نایل خواهند آمد. مردم سایر کشورهای جهان، در فقر و در مناطق بد آب و هوا و آلوده زندگی خواهند کرد.

دومین گزارش

 این دومین گزارشی است که پژوهش‌گران و کارشناسان رشته‌های مختلف به سفارش "کلوپ رم" تنظیم کرده‌اند. نخستین گزارش جنجال‌برانگیز این کلوب با عنوان "مرزهای رشد" در سال ۱۹۷۲ منتشر شد. نویسندگان این گزارش در آن‌ هنگام نسبت به پیامدهای منفی نرخ فزاینده‌ی رشد اقتصادی در رابطه با حفظ محیط زیست و تغییرات جوی هشدار داده بودند.
 "کلوب رم" در سال ۱۹۶۸ پایه‌ گذاشته شده. نخستین دفتر آن ابتدا در هامبورگ دایر شد. مرکز این کلوب از سال ۲۰۰۸ به سوییس منتقل شده است.